استادراهنما: سرکار خانم ام الفخر علامه

استادمشاور: حجت الاسلام و المسلمین حبيب الله شعباني موثقي

محقق: زهراقنبری (20/9/93)

چکیده

انسان در مدت محدودی که در دنیا قرار دارد مکلف به تکالیفی از جانب باری تعالی است؛  و آن احکام زمانی در حالت طبیعی و عادی مکلف بر عهده اونهاده شده که حکم اولی نامیده می شود و زمان دیگر هنگام عارض شدن عناوین ثانویه ، که معمولا حکم را از حالت اولیه خود تغییر داده و بسط و گسترش بر مکلف می دهد ، مانند شرب خمر که در حالت عادی مشمول حکم حرمت است که حکم ثانوی نامیده می شود. زمان عارض شدن عنوان ثانویه اضطرار مثلا به میزانی که از مرگ برهد می تواند شرب کند و بر او حکم جواز را پیدا می کند .این عناوین ثانویه درزمان کنونی حالتهای گوناگون و مختلفی پیدا کرده است به لحاظ پیشرفت در تکنولوژی و تغییر کردن موضوعات که فقه پویای شیعی با توجه به آنها و تأثیرات زمان و مکان حکم ثانویه خود را در این مسائل مستحدثه صادر می نماید .از جمله آن عناوین : اضطرار ، ضرر ، عسروحرج ، تقیه ، نذر ، عهد و قسم می باشد .یکی دیگراز آن عناوین،  مصلحت حفظ نظام اسلامی در یک حکومت اسلامی است که از بالاترین  عناوین است و توسط فقیه جامع شرایظ که ولی فقیه است تعیین و موقتا تازمانی که حفظ نظام در گرو آن است به اجرا در میاید .حضرت امام خمینی (ره)در زمان حیاتشان برای جبران نواقصات در این زمینه ، مجمعی را به عنوان مجمع تشخیص مصلحت ، تشکیل داد که توسط آن مجمع و وکلای مجلس شورای اسلامی مصالح جامعه در هر دوران بررسی شود و حکم لازم داده شود.

 کلیدواژه ها: حکم حکومتی ، احکام ثانویه ، فقه امامیه ، عنوان ثانویه.