گنجینه های گرانقدر در خاک بقیع

بقیع، قبرستان قدیمی مدینه است که بهترین عزیزان پیامبر(ص) و سربازان فداکار اسلام، در آنجا مدفونند؛ اینک بـه نــام بـرخـی از آنـها اشــاره مـی کـنیم:

1ـمرقد چهار امام معصوم از ائمه شیعه(ع): امام مجتبی(ع)، امام سجاد(ع)، امام باقر(ع) و امام صادق(ع).

2ـ(بنابه نقلی) قبرپنهان فاطمه زهرا(س).

3ـقبور فرزندان پیامبر(ص) مانند ابراهیم، زینب، ام کلثوم و رقیّه.

4ـقبور همسران آن حضرت.

5ـقبر فاطمه بنت اسد مادر علی بن ابی طالب(ع).

6ـقبر عباس عموی پیغمبر(ص).

7ـقبر صفیّه و عاتکه، عمه های پیامبر(ص).

8ـقبرحلیمه سعدیه، مادر رضاعی آن حضرت.

9ـقبر عقیل برادر علی(ع)، و عبداللّه بن جعفر، همسر زینب کبری(س).

10ـقبر سعد بن معاذ، و ابوسعید خدری.

11ـقبر اسماعیل فرزند امام صادق(ع).

12ـقبر امّ البنین مادر حضرت ابی الفضل(ع).

13ـقبر عثمان بن مظعون، و سفیان بن الحارث بن عبدالمطلب.

14ـقبر جمعی از شهدای اُحُد و شهدای واقعه حرّه که محل آنها معلوم و مشخص است.

15ـقبور برخی از فرزندان ائمه و بستگان پیامبر گرامی اسلام(ص) و برخی از صحابه بزرگوار آن حضرت.

16ـقبور گروهی از راویان حدیث، و عده ای از علما، شهدا و قرّاء و مبلغین بزرگ اسلام.

و سرانجام بسیاری از شخصیتهای برجسته و افراد والامقام که از صدر اسلام تاکنون، در این سرزمین مقدس آرمیده اند و قبورشان مجهول است.

و اما گروهی از صحابه که در این مکان شریف مدفونند عبارتند از:

1 ـ مقداد بن الاسود.

2 ـ مالک بن حارث.

3 ـ مالک اشتر نخعی.

4 ـ خالد بن سعید.

5 ـ خزیمة ذوالشهادتین، که پیامبر(ص) شهادت و گواهی او را به جای دو شاهد عادل می پذیرفت.

6 ـ زید بن حارثة. (پسرخوانده پیامبر«ص»)

7 ـ سعد بن عباده.

8 ـ ابو دجانه انصاری.

9 ـ جابر بن عبداللّه انصاری.

10 ـ مالک بن نویره.

11 ـ زید بن ارقم.

12 ـ حسّان بن ثابت.

13 ـ قیس بن سعد بن عباده.

14 ـ اسعد بن زاره...

مورخین نوشته اند: نخستین کسی که از انصار در بقیع مدفون شد، اسعد بن زراره بود، وی از بیعت کنندگان با پیامبراسلام(ص) در عقبه اول و دوم (پیش از هجرت) در سرزمین منی بوده است و نخستین کسی که از مهاجرین در بقیع مدفون شد، عثمان بن مظعون است که به حبشه و مدینه هجرت کرد و همو بود که سرپرستی گروه مهاجران اول به حبشه را عهده دار بود.

علاوه بر افراد یاد شده، تعداد دیگری از بستگان پیغمبر(ص) و فرزندان ائمّه ـ علیهم السلام ـ نیز در اینجا دفن شده اند، از جمله:

1 ـ محمد حنفیه، فرزند علی(ع).

2 ـ حسن مثنی و جعفر و زید فرزندان امام مجتبی(ع).

3 ـ چهار تن از فرزندان امام سجّاد (ع) به نامهای عمرالاشرف، عبداللّه باهر، حسین اکبر، حسین اصغر (حسین اصغر متولی موقوفات جدش علی(ع) بوده که از موقعیّت والایی نیز برخوردار بوده است).

4 ـ از فرزندان امام باقر(ع): ابراهیم، عبداللّه ، زینب و امّ سلمه.

5 ـ از فرزندان امام صادق(ع): اسماعیل و عبداللّه افطح.

6 ـ عبیداللّه و اسحق از فرزندان امام کاظم(ع).

7 ـ فرزندان حضرت ابوالفضل(ع).

8 ـ امام زادگان دیگری چون عبداللّه امیرالعارفین از فرزندان حسین اصغر، حسن مثلث فرزند حسن مثنی و...

بعلاوه بقیع، مرقد گروهی از راویان و قرّاء و مبلغان نیز می باشد، مانند:

1 ـ عبداللّه بن مسعود.

2 ـ معاذ بن جبل.

3 ـ سالم.

4 ـ ابوالحسین یحیی النسابة العقیقی، او نخستین کسی است که در انساب سادات، کتابی تدوین نموده، تألیفات بسیاری دارد، و در کتب رجال نیز مورد تمجید و تقدیس قرار گرفته است.

5 ـ سید الُمهنابن سنان الحسین اعرجی، او کسی است که سؤالهایی از مدینه منوره به حضور «علامه حلی(ره)» ارسال نمود، و علامه هم به سؤالهای وی جواب داد و اکنون آن جوابها، به «اجوبة المسائل المهنائیة» معروف است.

لازم یه یادآوری است که در گذشته بقیع و مرقد امامان معصوم(ع) عموماً دارای بقعه و گنبد و بارگاه بوده و لیکن در سالهای اخیر همه آنها تخریب گردیده و هم اکنون هیچ آثاری از آنها جز چند قطعه سنگ که در بالا و پائین قبور گذاشته شده، وجود ندارد.( راهنمای حرمین شریفین ج 5، ص 142.)

در حالی که اغلب این قبور چنانکه محمد بن محمود نجّار متوفای 643 هجری (در کتاب اخبار مدینة الرسول) ابن جبیر متوفای 614 هجری و ابن بطوطه متوفای 779 آنها را مشاهده و خصوصیات آن را شرح داده اند، دارای کتیبه و سنگ های نوشته شده، بوده است.

و نیز میرزا حسین فراهانی در سال 1320 و 1302 هجری این آثار را دیده و در سفرنامه خود آنها را شرح داده است.( مدینه شناسی، از محمد باقر نجفی.)