استادراهنما:حجت الاسلام و المسلمین محمد صادق جمشيدي راد

استادمشاور: حجت الاسلام و المسلمین حبيب الله شعباني موثقي

محقق: زهراغلامی (۲۳/۱۲/۹۳)

چکیده

از آن جا که ازدواج و تشکیل خانواده از مسائل بسیار مهم حیات انسانی است و با تولید نسل و تربیت انسان مرتبط می‌شود، نیازمند دقّت فراوان و تلاش برای تحلیل زوایای مختلف آن است. شریعت مقدّس برای این مسأله‌ی حیاتی انسانی، حدودی بیان نموده است که خروج از آن حدود، تضییع نسل و مضّر عبودیت انسان محسوب می‌شود. باز شناسی این حدود و شناخت آن و اجرای این قوانین در عرصه‌ی عمل اهمیت موضوع را نشان می‌دهد. این حدود در منابع دینی با عناوینی از جمله اسباب تحریم نام برده شده است. تحریم چیزی است که نهی مولوی به آن تعلق گرفته است. اسباب تحریم بر دو قسم مؤبّد و موقّت است. مواردی که برای همیشه و مادام العمر از ازدواج طرفین ممانعت به عمل می‌آورد، تحریم مؤبّد نامیده می‌شود. مواردی مانند، خویشاوندی ‌نسبی (خونی)، سببی(مصاهرت) و رضاع (شیردهی) از ابتداء مانع ازدواج افرادی می‌شود؛ مثلاً خواهر و برادر هستند یا خواهر و برادر محسوب می‌شوند. عواملی؛ از جمله لعان، از ادامه‌ی زندگی زن و مرد برای همیشه جلوگیری به عمل می‌آورد. این تحقیق به مطالعه‌ی تطبیقی موانع ازدواج می‌پردازد. محدودیت‌هایی؛ مانند محرمات نسبی، مصاهره، رضاع، لعان، طلاق نهم، لواط، عقد در حال احرام از روی آگاهی، هم‌چنین موانع موقّت گذرا و قابل حل ازدواج؛ از جمله استیفای عدد، سه طلاقه، جمع دو خواهر را مورد مطالعه‌ی تطبیقی قرار می‌دهد. هم‌چنین ممنوعیت روابط خاص همسری به سبب خاص؛ مثل ایلاء و ظهار را بر اساس آراء مذاهب فقهی اهل سنت (حنفیه، شافعیه، مالکیه و حنابله) سنجیده است و دیدگاه‌های آنان با فقه امامیه مطرح شده است. وجوه قابل تطبیق و نقاط افتراق شان بازشناسی شده است.در عین حال بررسی فلسفه و دلیل ممنوعیت آنان نیز از نظر دور نمانده است. مبنای این پایان نامه بر‌گرفته از متون فقهی و بررسی آن با مواد قانونی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد تلاش نگارنده بر آن بوده که این پژوهش را در حد توان جامع و کامل ارائه نماید.

کلیدواژه ها: نکاح، اسباب تحریم، تحریم مؤبّد و موقّت، مذاهب خمسه، حقوق مدنی.