استادراهنما: سرکار خانم طوبي شاكري گلپايگاني

استادمشاور: حجت الاسلام و المسلمین حبيب الله شعباني موثقي

محقق: فاطمه محمدی (۷/۲/۹۴)

چکیده

سنت به عنوان یکی از مهم ترین منابع استنباط احکام بعد از قرآن کریم می باشد .در تعریف آن ، امامیه با اهل سنت تقریبا توافق دارند با کمی اختلاف به طوری که اهل سنت در کنار قول و فعل و تقریر معصوم علیه السلام که تعریف امامیه از سنت است قول و فعل را هم دخیل در سنت می دانند . نگرش به سنت از فصاحت قرآن دارای اهمیت است چرا که جایگاه سنت در کنار قرآن مشخص می شود .در این نگرش بحث به جنبه محوریت و مدار بودن سنت  نسبت به قرآن و یا قرآن نسبت به سنت بحث می شود.که دیدگاه های متفاوتی در این زمینه وجود دارد .برخی سنت محورند ، برخی قران محور و برخی دوگانه محوری را برگزیدند. نگاه به سنت از منظر کلام در چند محور قابل بحث وبررسی است از آنجا که علم کلام ، علم عقاید اسلامی است لذا در اثبات حجیت سنت در کلام عصمت معصوم و جایگاه او به عنوان مصدر تشریع مورد بررسی قرار می گیرد .اگر اثبات شود امام افضل است لذا قول او حجت و قابل پیروی خواهد بود. در خصوص عدم حجیت قول صحابه باید گفت چون صحابه معصوم نبوده اند و لذا به گفته فقهای مهم چون مامقانی عدالت را که ملکه ای درونی است دارا نیستند و لذا امکان خطا و نسیان در صحابه وجود دارد پس از منظر شیعه قول صحابه هیچ حجیتی ندارد . مساله مهم در رابطه مشترکات کلامی شیعه و اهل سنت است که ما با اهل سنت مشترکات کلامی زیادی داریم اما آنچه مربوط به بحث است در چند محور خلاصه می شود که یکی مربوط به عصمت پیغمبر و دیگری مربوط به وجود است که هردو فرقه با اعتقاد به این دو اصل مهم می توانند جهاتی را برای تقریب دو مذهب داشته باشند. علم اصول از آنجا که در خصوص قواعدی بحث می کند که در استنباط  احکام به کار می رود و سنت از منظر اصول قول و فعل و تقریر معصوم را شامل می شود .بحث از حجیت سنت حاکی می تواند بحث مهم و پراهمیتی باشد  .چرا که در نقش سنت که قول و فعل و تقریر معصوم است (سنت محکی ) کسی شکی ندارد و اما سنت حاکی بخصوص خبر واحد و تعارض اخبار و ادله بحث مهمی را در اصول به خود اختصاص داده که بحث از آن مهم بوده و اهمیت سنت را بیشتر روشن می کند .حجیت خبر واحد مساله ای اختلافی بوده و فقط در خصوص حجیت و عدم حجیت آن اختلاف نظر دارند .البته مشهور فقها حجیت  آن را پذیرفته اند و در جهت آن ادله ای را از قرآن و سنت آورده اند .در واقع اهمیت حجیت خبر واحد از آنجا ناشی می شود که انکار آن به نوعی به انکار این منجر می شود . چرا که تعداد اخبار متواتر خیلی کم است و آنچه به نام سنت یاد می شود همان اخبار احاد است . رابطه ی بین اصول و کلام از آنجا ناشی می شود که مبانی کلامی در استنباطات فقهی او تاثیر بسزا دارد و تاثیری که علم کلام در اصول دارد .بسیار با اهمیت است وقتی انسان به ریشه اختلاف فتاوای فقها نگاه کند می بیند که این اختلافات بر اساس مبانی کلامی است . لذا بحثی با عنوان رابطه کلام با اصول در این تحقیق باز شده که به این مهم پرداخته است .

 کلیدواژه ها: سنت، کلام، اصول، حجیت، تعارض، خبرواحد، سیره عقلاء.