انسان با توجّه به استعدادهای بالقوه، نیازها و آرزوهای خود، که برآورده شدن آنها منجر به رشد و کمال او می گردد، بعد از شناخت ارزش وقت و عمر، لازم است بداند که عمر خود را در چه اموری صرف کند تا ابعاد وجودی اش را به صورت هماهنگ و متعادل رشد دهد؛ چرا که افراط یا تفریط در هریک از ابعاد وجود، او را از مسیر سعادت و فضیلت باز می دارد. برای این منظور بهتر است انسان سراغ الگوهای الهی، که دارای علم و حکمت کامل بلکه منبع آن هستند، برود و باز برای صرفه جویی و استفاده کامل از اوقات خود، دستورالعمل های آنان را نصب العین خویش قرار دهد.

در این رابطه مولی الموحّدین علی بن ابی طالب علیه السلام می فرماید:

« للمؤمن ثلاث ساعات؛ فساعةٌ یُناجی فیها ربّهُ؛ و ساعةٌ یَرُمُّ مَعاشَهُ؛ و ساعةٌ یُخلّی بین نفسه و بین لَذَّتها فیما یَحِلُّ و یَجمُلُ؛ مؤمن وقت و ساعات خود را به سه قسمت تقسیم می کند؛ ساعتی که در آن با پروردگارش راز و نیاز می نماید، ساعتی که در آن معاش خود را اصلاح می کند و ساعتی که بین خود و بین لذّت و خوشی آنچه حلال و نیکو و زیبا است می گذارد.»( نهج البلاغه، حکمت ۳۹۰)

از این روایت، نکات زیبایی به دست می آید؛ از جمله اینکه:

اعتدال در برآوردن نیازهای روحی و جسمی و کار و تلاش برای اصلاح معاش که در روایات دیگر، نشانه مروّت و مردانگی انسان مؤمن به شمار آمده است و ساعات لذّت، که همه در یک جهت، یعنی طاعت و فرمانبری از ذات اقدس الهی است. انسانی که ساعات روزش را با مناجات و ارتباط با خدا شروع می کند و با توکّل به او به دنبال کار و کسب و تلاش برای معیشت خود می رود، در پایان روز برای اطاعت امر حق با همسر خود با انس و الفت، اوقات می گذراند.

منبع: مجله  فرهنگ كوثر، تابستان ۱۳۸۲، شماره ۵۸، اوقات فراغت در سیره و سنّت