استادراهنما: حجت الاسلام و المسلمین  محمد صادق جمشيدي راد

استادمشاور: حجت الاسلام و المسلمین محمد رضا شهرياري

محقق: سیده معصومه حسینی سیاه پوش (۱۰/۱۰/۹۳)

چکیده

حق در لغت به معناي ثبوت و در اصطلاح فقها به معناي سلطنت و در اصطلاح حقوقدانان به معناي نفع و امتيازي است كه از نظر حقوقي حمايت شده است. حق داراي اقسامي است و يكي از اقسام حق، حقوق فردي است كه عبارت است از امتيازي كه هر شخص در برابرديگران دارد. سبب ايجاد حق فردي ممكن است عمل حقوقي ناشي از اراده يا اجراي قاعده حقوقي باشد. حقوق مدني افراد عبارت است از حقوق اجتماعي و حقوق سياسي. حقوق اجتماعي فردي عبارت است از حق حيات مادي و معنوي، حق كرامت انساني، ممنوعيت شكنجه و بردگي، حق انتخاب شغل و مسكن و حقوق سياسي افراد عبارت است از حق حاكميت ملي، حق مشاركت در امور سياسي، حق نظارت همگاني. همچنين مطابق آيات و روايات، افراد داراي حقوق امنيتي هستند كه بايد امنيت جان، مال و آبروي آنها را تضمين كند و در هنگامي كه متهم مي‌شوند داراي حقوق قضايي هستند كه اصول: برائت، شخصي بودن مجازات‌ها و مسئوليت كيفري، تساوي افراد در برابر قانون، قانوني بودن جرايم و مجازات‌ها، آنها را تضمين مي‌كند. يكي ديگر از حقوق فردي، آزادي است. از آزادي تعاريف گوناگوني شده است و اختلاف بسياري بين آزادي از منظر غرب و اسلام وجود دارد. حقوق شهروندي، حقوق ناشي از قانون اساسي هر كشوري است كه بر اثر رابطه شهروندي يا اقامت افراد در كشور خاصي به آنها اعطا شده است. حقوق افراد مطلق نيست و گستره هر يك از حقوق بر اساس حق‌الله تعيين مي‌شود و يا اگر كسي به حقوق خداوند و مردم تعدي كند حقوق خودش محدود خواهد شد و در برخي از شرايط موانعي بر سر راه حقوق افراد وجود دارد و رعايت حقوق صاحبان حق و عدم رعايت حقوقشان داراي پيامدهاي دنيوي و اخروي است. افراد داراي حقوق متقابل هستند كه در فرهنگ اسلامي حق‌الناس ناميده مي‌شود و بايد رعايت گردد و همچنين افراد و دولت داراي حقوق متقابل هستند و گاهي بين حقوق افراد با يكديگر و حكومت تعارض پيش مي‌آيد كه راه‌هاي گوناگوني براي حل تعارض وجود دارد و مصلحت يكي از طرق حل تعارض مي‌باشد.

کلیدواژه ها: حقوق فردی، حکومت اسلامی، حقوق سیاسی و اجتماعی، آزادی.