استادراهنما:سرکارخانم مریم ورزدار

استادمشاور: سرکارخانم خديجه سادات بوترابي

محقق: مقدس قراخانی

چکیده

یکی از موضوعات مهم در دین اسلام ، تأثیر الگوهای ممتاز در به تکامل رسیدنِ انسان­ها می­باشد . در همین راستا ، قرآن کریم با توجه به نقش مهم و سازنده­ی الگوها و نمونه­ها در تربیت و سازندگیِ افراد ، تعدادی از زنان و مردان برجسته را به عنوان سرمشق و الگو ، معرفی نموده است تا باشد که مؤمنین با الهام از روشِ زندگی و سرنوشت درخشان آنان ، صراط مستقیم به قلّه سعادت و ایمان برایش روشن­تر گردیده و مسیر رشد و تکامل آسان­تر و راحت­تر فراهم گردد . از آنجا که تربیت الگویی زنان در قرآن بسیار اهمیت دارد لذا قرآن در قالب قصص عبرت­آموز ، شیوه­ی زندگی صحیح و خداپسندانه را به زنان هر جامعه­ای نشان داده تا زنان افزون بر دریافت تجربه از پیشینیان ، عبرت­آموزی را نیز پیشینه­ی زندگانی خود سازند . با توجه به این مطلب بسیار مهم که قصص قرآن تنها به جهتِ داستان­سرایی و قصه­گویی و بیان تاریخ نیست ، چرا که شأنیّت این کتابِ عظیم آسمانی ، بالاتر از این است بلکه همه آیاتِ نورانیش ، هدایت و تربیت است . از این رو ، قرآن برای به کمال رساندن و شکوفایی استعدادهای زنان به ارائه­ی نمونه­هایی می­پردازد تا ایشان با قدم نهادن در آن مسیر ، راه سعادت را با اطمینان بپیمایند . اسلام چهره­های مختلف را به عنوان الگو معرفی نموده و آنان را برجسته و ممتاز نموده تا به جامعه­ی انسانی بفهماند که تعالیم اسلام امری دست یافتنی است و التزام به آن ممکن و میسّر است و این اندیشه که تعالیمِ دینی فقط در کتاب­ها نوشته شده و از زبان­ها نقل گردیده و امکان و التزام عملی به آن وجود ندارد ، تفکّری ناشی از ناآگاهی از دین شریفِ اسلام یا غرض­ورزی است ، چرا که این امر مسلّم است که شخصیت والای پیامبر-صلی الله علیه وآله- و امام علی-علیه السلام- و فاطمه-سلام الله علیها- و سایر اهل بیت عصمت و طهارت-علیهم السلام- و تمامی انبیاء و اولیایِ الهی ، در دامن همین دین روئیده و رشد و تربیت یافته­اند و حتی تاریخ نشان می­دهد کسانی که هیچ مقامی از عصمت نداشتند ، ولی در اثر عمل به اسلام و تعالیمِ آن چنان پله­های ترقّی و کمال را طی کرده­اند که به اوج انسانیّت رسیده­اند و در این امر ، تفاوتی میان مردان و زنان هم قائل نشده ، حتی چه بسا زنانی که مردان باید سال­ها زانوی ادب در محضرشان گذارده و درس خداشناسی و عبادت و اخلاق بگیرند، چنان که در سرگذشت مریم می­خوانیم که زکریای پیامبر ، تحت تأثیرِ مقامات معنوی مریم قرار گرفته و بعد از مناجات با خداوند ، مژده بشارتِ یحیی را از فرشتگان الهی دریافت می­کند . تحقیق حاضر که تحت عنوان « زن الگو در آیات و روایات » تدوین شده است به معرفی بانوان نمونه در قرآن و کلام معصومین پرداخته و به زاویه­های گوناگون تربیت الگوییِ زنان پرداخته است که هر کدام ظرفیّت و ظرافت­ها و خصائص ویژه­ای دارند که می­توانند در جنبه­های مختلفِ اعتقادی همچون : خداشناسی ، معادباوری و ولایت­پذیری مورد توجه زنان جامعه­ی اسلام قرار بگیرد و همچنین ، در جنبه­های مختلف رفتاری در دو جهت شاخصه­های فردی ، همچون : عبادت ، صبر ، تدبیر ، وفای به عهد و شاخصه­های اجتماعی همچون : ایثار ، عفاف ، همسرداری و تربیت فرزند ، راهکاری بسیار مؤثّر در تربیتِ زنان و مادران جامعه باشد .

کلیدواژه ها: زنان ، الگو ، اسوه ، نمونه ، شاخصه ، شیوه.