شرح زیارت عاشورا- جلسه اول

استاد: سرکار خانم موسوی( استاد حوزه و دانشگاه)

عصاره زیارت، تجلی در تولی و تبری است.

فهم زیارت متوقف است برانسان شناسی و در مرحله بعد امام شناسی. اگرمافهمی از انسان شناسی نداشته باشیم نمی توانیم امام شناسی داشته باشیم و این مبالغه در کلام نیست و همچنین خداوند در حدیث قدسی می فرمایند:« إعرف نفسك أیها الإنسان ...؛ ای انسان! خود را بشناس... »( الجواهر السنیه، چاپ هندوستان، سال ۱۳۰۲، صفحه ۹۴.) و تمام مسائل معرفتی بر انسان شناسی موقوف است اگر بدانی کلمه الله هستی، خلیفه الله هستی و ... در این صوت امام شناسی هم می توانی داشته باشی.

معنای زیارت

ما دعا داریم و زیارت؛ دعا، صحبت کردن انسان با خداوند است و قرآن، تکلم خداوند با انسان است و زیارت، مکالمه با شخص مَزور(مورد زیارت واقع شده) است.

زیارات و دعاها عربی هستند و اگر ما وارد معانی نشویم چیزی به ما نمی دهند. زیارت عاشورا کلام امام محمد باقر علیه السلام می باشد که در کامل الزیارات ص ۷۴ و در بحار ج ۱۰۱ و ص ۲۹۱ سند آن مذکور است.

زیارت اولا آدابی دارد، ثانیا از اهمیت ویژه ای برخوردار است، ثالثا آثاری دارد.

باید معنای زیارت را بفهمیم. زیارت به معنای ملاقات کردن است ولی هر ملاقاتی را زیارت نمی گویند.

زیارت به یک تشرف خاص و با یک کیفیت خاص گفته می شود. زیارت عبارت است از« حُضُورُ الزَّائِرِ عِندَ المَزُورِ»، وقتی حصور پیدا می کنید آن می شود زیارت.

آداب زیارت این است که شخص به خود بفهماند که می خواهد به یک مهمانی والایی تشرف پیدا کند. هر مهمانی آدابی دارد باید بدانیم که مهمانی های ظاهری فقط ظاهر پیکر را می بینند لذا ظاهر را آراسته می کنیم؛ در این حضور محضر کسی هستید که بر دل ها اشراف دارد پس علاوه بر تطهیر ظاهر باید تطهیر دل هم داشته باشیم. اگر انسان مانعی مانند حق الناس داشته باشد اذن حصور داده نمی شود و به خاطر همین است که مردم قبل از زیارت بیت الله الحرام مردم مراقب ادای حق الناس هستند.

لذا توبه از آداب زیارت است و برای تطهیر باطن غسل و وضو کافی نیست و توبه و اداء حق الناس نیز لازم است.

از اهمیت زیارت این است که زائر حق شفاعت، حق بازدید و ... پیدا می کنم.

آثار زیارت این است که زائر در سلک امام معصوم قرار می گیرد و از خوبی های اوصاف آنها طلب می کند:« إِنِّی سِلْمٌ لِمَنْ سَالَمَكُمْ» یعنی در صف شما با اوصاف شما قرار می گیرم. تمام معیارهای محاسبه در قیامت اوصاف و اعمال است.

اَلسَّلامُ عَلَیْکَ یا اَباعَبْدِاللَّهِ 

در " عَلَیْکَ"، این " ک"، خطاب است؛ وقتی که زیارت می کنی چه از دور چه از نزدیک خودت را در مقابل امامت می بینی- و نزدیک و دور مربوط به ما است- چون امام، در همه جا حاضر و ناظر است و دور و نزدیک جسمانی، غیر از روحانی است و وقتی«  اَلسَّلامُ عَلَیْکَ» می گوییم، امامی را که ۱۴۰۰ سال پیش از دنیا رفته زیارت نمی کنم بلکه امام حاضر و ناظر را با ادب و با اعتقاد به امامت زیارت می کنم.

معنای سلام

شعار مسلمانان" سلام علیکم" است." سلام علیک"  دعا است از خداوند برای طرف مقابل؛ یعنی وقتی به طرف مقابل سلام می کنیم از خداوند متعال برای ایشان درخواست سلامتی می کنیم.

معنای سلامتی نسبت به امام معنای ذکر شده نمی تواند باشد به دو دلیل؛ زیرا سلامت جسمانی مربوط به این عالم است، و سلامت روحانی یعنی از آفات روحانی و نقص ایمان سالم باشید که این معنا هم با مقام عصمت امام سازگار نمی باشد.

معنای سلام بر امام معصوم یعنی آقا جان نه اینکه از خدا برای شما درخواست سلامتی می کنم بلکه یعنی شما از حیث من نگرانی نداشته باشید- چون گناه هان و بدی های ما به امام ما آزار می رساند- می گوییم از طرف من نگرانی نداشته باشید من در صف دوستان شما هستم.

معنای اَباعَبْدِاللَّهِ 

آیا امام حسین علیه السلام فرزندی به نام عبدالله داشتند که خطاب به ابا عبدالله می شوند؟

نه فرزندی به نام عبدالله نقل نشده بلکه همچنان که کسی که تبحر در کاری دارد می گوییم فلانی خدای این کار است یا پدر این کار یا علم است،

ابا عبدالله یعنی، آقا ابا عبدالله الحسین علیه السلام  به جایی رسیدند که او را پدر بندگی خدا نامیدند یعنی بندگی کردن برای خدا را از امام حسین علیه السلام باید یاد بگیریم.

هر عملی که از ما صادر می شود هر لفظی که از ما صادر می شود این عمل طوری ثبت می شود که در عالم بعد مورد سوال و جواب واقع می شود.

سوال و جواب در آخرت یعنی هر عملی که از ما صادر می شود در وجود ما تاثیر می گذارد و یک موجود ملکوتی برای ما می سازدو مثل یک دانه گندم کم کم رشد می کند و اعمال ما بذری هستند که شکوفه می دهد و می شود صورت ملکوتی ما که موقع ارتحال ظاهر می شود و اعمال ما سیمای ما می شود.

در هریک از اعمال مانند زیارت و یا حتی زمانی که با فرزدمان صحبت می کنیم یا با همسرمان خلوتی داریم این اعمال ما ثبت است و سیما ساز است که در آیات قرآن کریم هم ذکر شده که در عالم بعد« یعْرَفُ الْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ...»،« وَ امْتازُوا الْيَوْمَ أَيُّهَا الْمُجْرِمُونَ» و ... .

این سیما باید شهادت دهد که آیا زائر امام حسین علیه السلام بودم همان طور که در این عالم از سیمای من مذکر و مونث بودن، شرقی و یا غربی بودن و ... شناخته می شود. در عالم بعد هم افراد از سیما شناخته می شودند که سیما از اعمال بر آمده است.

پس در زیارت ثواب فقط مطرح نیست عمل سیما ساز است و اجمالا همین ارتباط معنای شفاعت در قیامت است. همین ارتباط ظهورش در قیامت به صورت تجسم اعمال، شفاعت است. این ارتباط و محبت به صورت شفاعت در قیامت تجسم پیدا می کند و عدم محبت و ارتباط مساوی است با عدم تجسم شفاعت در عالم بعد.

وقتی در  مجلس شرح زیارت عاشورا شرکت می کنید و از کار و خواب دست می کشید کار کمی نیست دارید آینده تان، معادتان و شفاعتتان را تحصیل، تامین و تضمین می کنید.

و السلام علیکم و رحمت اللله و برکاته