شرح زیارت عاشورا- هفتم
استاد: سرکار خانم موسوی( استاد حوزه و دانشگاه)
وَ اَسَئلهُ اَن يُبَلغَنيَ المَقامَ الَمحمودَ لَكُمُ عِنْدَ اللهِ
سئل در خواست است و مخاطبش در زیارت امام مزور است لذا ضمیر مذکر برای الله آمد اسئله من درخواست می کنم از خداوند که ان یبلغنی المقام المحمود لکم عند الله اتصال به امام مزور به سبب زیارت و به سبب اعلام محبت و مودت و پیوند با آل رسول با فرزند پیامبر آقا ابا عبدالله و برائت از اعداء آنها امکان چنین درخواستی بزرگی را برای ما بوجود می آورد.
آدم به اندازه ظرفیتش درخواست می کند این جا معلوم می شود که این آمادگی حاصل شده ان یبلغنی المقام المحمود بلغ به باب تفعیل رفته و متعدی شده یعنی برساند مرا. اسئله از الله درخواست می کنم که من را برساند دستم را بگیرد و به این سرمنزل مقصود برساند.
مرکب این صعود با این تولی و تبری آماده است از خدا بخواهیم ما را به مقام المحمود عندالله برساند به آن مقام محمودی که برای شماست نزد خداوند.
این مقام محمود ویژه شماست نزد خداوند. اگر برای ابی عبدالله الحسین علیه السلام و آل ایشان است من چرا این درخواست را می کنم؟ زیارت عاشورا بیان امام محمد باقر علیه السلام است در بیانات امامان معصوم علیهم السلام علاوه بر درخواست آموزش درخواست هم هست یعنی برسم به مقام محمودی که برای شماست مقام را معنا کردیم یعنی شخص مقیم شده و رحل اقامه افکنده و در تزلزل نیست. منزل بین راهی است و مسافر است واتیتش هنوز پابرجا نشده و ثبات و دوام نیافته ملکه راسخ وجود او نشده به شکل حال است و گاهی هست و گاهی نیست اما وقتی به مقام محمود رسیدید محمود از ماده حمد است اسم مفعول است یعنی مقام پسندیده.
این مقام محمود چه مقامی است؟
خداوند خطاب به پیامبر که سید انبیاء بلکه سید عالم خلقت است. انسان به عنوان اشرف مخلوقات است و عصاره انسان ها، انبیا می باشند و عصاره همه انبیاء، سید انبیاء به نام محمد مصطفی صلی الله علیه و آله و سلم می باشد.
خداوند به این صفوه و برگزیده عالم خلقت چنین خطاب می کند« وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ عَسَى أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا» پیامبر که پیام آور حق است که هم آورنده شزیعت و هم عامل به شریعت است و در راس قله هم قرار دارد خداوند می فرماید نمی خواهد تمام شب بلکه پاره ای از شب را به نافله بپرداز لیل از اذان مغرب تا اذان صبح است و از اذان صبح تا مغرب، نهار است.
در تمام طول سال این را دو قسمت تقسیم کنید از نیمه دوم لیل آغاز وقت نماز شب است این نیمه دوم شب را به سه قسمت تقسیم کنید سه ثلث کنید ثلث آخر سحر می شود و بهترین اوقات برای نیایش در شب و بهترین آن در سحر است.
در نمازهای واجب خوب است هر کس محل ثابتی را در خانه خود مسجد قرار دهد اما نمازهای مستحب خوب است بین مکان های متعدد و زمان های متعدد تقسیم شود. اگر کسی می خواهد این راه را برود باید پاره ای از شب را بیدار باشد و به این وسیله می توانی به مقام محمود نائل شوی و به وسیله روزه های مستحب و اعمال دیگر این مقام پیش نمی آید در علم عرفان معلم اول خدا است و متعلم اول رسول الله است خدا مربی پیامبر بوده و نسخه هایی که برای پیامب پیچیده است نسخه های ویژه ای است که برای پیامبر واجب است و هر کس هوای این دارد که به این مقام برسد این اعمال را انجام دهد.
علوم هبه الله است باید ظرف را آماده کنید تا از مبادی عالیه فیض نائل شود. در این جا بیان می فرماید این کار را بکن تا خداوند تو را به مقام محمود برساند.
مقام محمود نزد چه کسی؟
نزد همه مخلوقات در راس آنها همه پیامبران و در راس پیامبران، پیامبر خاتم عصاره نبوت است عصاره عالم خلقت است این یعنی یک ارتباط تقربی خاص این ها مقام قرب است اما قرب درجه درجه دارد و هر درجه ای آثار خاص خود را دارد اثر از موثر جدا نیست و به هر درجه نائل شوی به درجات قبلی اشراف دارید فرض بفرمایید با آساسانسوری بالا می روید به هر مقدار که در مرتبه دید شماست اشراف دارید و به همان مقدار آثارش را خواهید داشت.
اثر از موثر جدا نیست و ارتباط قربی خاصی با مسیر بیداری شب و نماز شب حاصل است که آن بیان این است که محال است که برسید مگر اینکه شب را مرکب قرار دهید.
مقام محمود مقام شفاعت کبری است یعنی برای احدی این مرتبه شفاعت نیست. پس چطور زائر درخواست می کند؟
چون زائر، ماموم امامی است که دارای این مقام شفاعت است و ابا عبدالله وارث پیامبر و وارث امیر المومنین است و مقامات آن ها را دارد این مقام محمود لکم عندالله وقتی به مقام شفاعت تفسیر شد زائر می خواهد از این مقام شفاعت برخوردار باشد. زائر با پیوند با آل رسول به این مقام رسیده و درجه ماموم به امام نمی رسد. ماموم هم تراز با امام نیست و به امام اقتدا کرده و در همه عوالم به هر جا که برسد ماموم است. ممکن است شما یک زمان شاگرد فلانی شدید او متوقف شده و شما پیشرفت کردید و شما استاد استادتان می شوید.
اما در این مقام محال است کسی به درجه امام برسد این ها درجات قرب تکوینی است و اعتباری نیست بنابراین زائر طلب می کند من هم درخواستم این است که به مقام محمود نائل شوم و در مقام محمودیت شفیع دیگران شوم. شما به کربلا که دعوت می شوید دلتان می خواهد اطرافیان خود را هم ببرید.
زائر اینجا از خدا می خواهد که دارای مرتبه شفاعت باشد. مقام شفاعت کبری برای پیامبر و برای اولیا و هر کس مقام قربی تحصیل کرد می تواند برای دیگران شفیع باشد. حقیقت شفاعت را معنا کردیم که ارتباط محبتی امام و ماموم تجسمش در عالم بعد شفاعت است هر چه در این عالم توانستید هادی باشید در عالم بعد می توانید شافع باشید اگر می خواهیم در عالم بعد شفیع باشیم باید ببینیم چقدر می توانیم هادی باشیم و راه حق را بر مردم هموار کنیم راه درست را بیاموزیم.
اولین درخواست ما در این جلسه این بود که من را به چنین مقامی نائل کن. ما با الفاظ بازی می کنیم اگر عمق این درجات را بشناسیم هر چه انسان برای کسب این مقامات سرمایه گذاری کند کم است همه ما در این عالم به نحوی کاسب کار هستیم دنیا مزرعه آخرت است مهم این است که ما راه معامله های پر سود را بیاموزیم و راه خود را بیابیم. بعضی ها در این عالم فبما رحبت تجارتهم هستند کسی که در بازار اصل را می دهد و فرع را می گیرد تجارت بلد نیست کسی که ابد را بگذارد و فقط دنیا را آباد کند تجارت بلد نیست.
وَ أَنْ یَرْزُقَنِی طَلَبَ ثَارِی (ثَارَکُمْ) مَعَ إِمَامٍ هُدًی (مَهْدِیٍّ) ظَاهِرٍ نَاطِقٍ بِالْحَقِّ مِنْکُمْ
عطف به درخواست قبلی است و ششمین درخواست است. چه می خواهیم؟ رزق و روزی من کن جزء خونخواهان شما باشم. در چند فراز قبلی کاف خطاب مفرد بود ان یرزقنی طلب ثارک ولی اینجا طلب ثارکم چرا جمع آمده؟ اگر کم آمده به حکم ادله فراوان دیگر کلکم نور واحده خطاب به همه ائمه است. مفرد آمده خطاب به اباعبدالله است.
و بعصی نسخه ها ثاری آمده به معنای اینکه این دشمنان راه هدایت را برمن بستند مشعل هدایت را از من گرفتند راه را بر من بستند من هم در کوره راه ماندم پس ثاری هم درست است ولی ثاریکم که در بعصی نسخه ها آمده درست نیست چون یاء متکلم با کم خطاب جمع نمی شود.
مَعَ إِمَامٍ هُدًی ( مَهْدِیٍّ)ظَاهِرٍ نَاطِقٍ ...
من هم جزء منتقمین و طالبین خون شما قرار بگیرم اما این خونخواهی از من و امثال من به تنهایی ساخته نیست. در رکاب امامی باشم که امام من دارای این ویژگی هاست مع امام هدی ظاهر ناطق ... اولا این امام از خاندان شماست منکم که منظور مهدی موعود است هدی یعنی هدایت یافته مرشد و راهنما آن که مهدی است می تواند هادی باشد تا وقتی هدایت یافته نباشد نمی تواند هادی دیگران باشد امامی که ظاهر باشد منظور به معنای بعد از ظهور می باشد یا به معنای اینکه کلام او منجلی یا ظاهر در قلب شیعیان است.
آن کسی که ناطق به حق است. آدم می خواهد گامی را بردارد گام استواری را بردارد درباره مختار این سوال مطرح است که آیا تمام عیار به خونخواهی حضرت بوده؟ ما امام را می خواهیم که بدانیم یک راه تضمینی را داریم و گام می نهیم.
درخواست سوم: وَ اَسْئَلُ اللَّهَ بِحَقِّکُمْ وَبِالشَّاْنِ الَّذی لَکُمْ عِنْدَهُ اَنْ یُعْطِیَنی بِمُصابی بِکُمْ اَفْضَلَ ما یُعْطی مُصاباً بِمُصیبَتِهِ مُصیبَةً ما ...
از خدا درخواست می کنم و خدا را به حق شما قسم می دهم و بالشأن الذی عنده و خدا را قسم می دهم به شان و مقام و منزلتی که شما پیش خدا دارید آبرومندی را نزد خدا می بریم که رد خور ندارد از خدا درخواست می کنم النماس می کنم به حق شما و به آبروی شما و به مقام و منزلتی که برای شما نزد خداوند است" ان یعطینی بمصابی بکم افضل مایعطی ..."
درخواستم این است که خدا به من عطا کند چرا؟ و چه چیز را؟ چرا؟
بمصابی باء سببیت است به سبب اینکه مصیبت زده هستم صاحب مصیبت اجر صاحب مصیبت می خواهد. مصیبتی که به خاطر شما من مصیبت زده هستم" افضل ما یعطی مصابا بمصیبته..." بالاترین اجرهایی که در مقابل هر مصیبتی به مصیبت زده داده می شود را می خواهم. در اینجا هم زائر از خدا می خواهد از تو می خواهم بالاترین چیزهایی که عطا می کنی به مصیبت زده به سبب مصیبتش عطا می کنی من بالاترین اجرها را طلب می کنم. چرا این قدر بلند پروازی" مصیبه اعظم ها و اعظم رزیتها و فی جمیع السموات و الارض" برای اینکه این مصیبت چقدر مصیبت بزرگی است اگر عمق معنای این واژه را درک کنیم این است که مدام طلب معرفت می کنیم. استجابت هم تابع میزان معرفت است.
اعظم اسم تفضیل است چقدر این مصیبت بزرگ است در برایذهمه گوش های حق شنوا و پیروان حق و فی جمیع السموات و الارض درباره همه موجودات آسمانی و زمینی.
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی فِی مَقَامِی هَذَا مِمَّنْ تَنَالُهُ مِنْكَ صَلَوَاتٌ وَ رَحْمَةٌ وَ مَغْفِرَةٌ
این جا روی سخن با الله است. یا الله اجعلنی درخواست می کنم قرار بده من را فی مقامی هذا یعنی در این مقامی که کسب کردم و این آبرویی که یافتم در این زیارت چند تا مقام داشتیم مقام صدق مقام محمود مقام قرب حالا به این زحمت به این قرب رسیدم پروردگارا مرا در این مقام قربی که قرار دارم جا دارد که از شما بخواهم که خدایا تو مرا قرار بده از کسانی که ممن از زمره کسانی که تناله می رسد به آن کس ار ناحیه تو " (منک) صلوات و رحمه و مغفره" یک وقت ما به مقامات عالیه صلوات می فرستیم « يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا» خدا که بر بندگانش درود می فرستد یعنی چه؟ من را از آن کسانی قرار بده که از ناحیه شما به آن ها صلوات نازل می شود. صلوات خداوند یعنی بارش رحمت خداوند و نزول رحمت خداوند از جانب خداوند یعنی همه چیز رحمت عام است. و مغفرت نتیجه رحمت است یکی از رحمت ها این است که هدایت شامل حال من می شود حتما مشمول مغفرتم.
این دعا را زیاد داشته باشید ذکر قلبی شما باشد این ها را از خدا بخواهید با هر خواستنی پلکان معرفتی شما بالاتر می رود.
والسلام علیکم و رحمه الله و برکاته