۱- رسول اللّه صلى الله عليه و آله : إنَّ اللّهَ تَعالى نَصَبَ فِي السَّماءِ السّابِعَةِ مَلَكا يُقالُ لَهُ : الدّاعي ، فَإِذا دَخَلَ شَهرُ رَجَبٍ يُنادي ذلِكَ المَلَكُ كُلَّ لَيلَةٍ مِنهُ إلَى الصَّباحِ : طوبى لِلذّاكِرينَ! طوبى لِلطّائِعينَ!
ويَقولُ اللّهُ تَعالى : أنا جَليسُ مَن جالَسَني ، ومُطيعُ مَن أطاعَني ، وغافِرُ مَنِ استَغفَرَني ، الشَّهرُ شَهري ، وَالعَبدُ عَبدي ، وَالرَّحمَةُ رَحمَتي ، فَمَن دَعاني في هذَا الشَّهرِ أجَبتُهُ ، ومَن سَأَلَني أعطَيتُهُ ، ومَنِ استَهداني هَدَيتُهُ ، وجَعَلتُ هذَا الشَّهرَ حَبلاً بَيني وبَينَ عِبادي ؛ فَمَنِ اعتَصَمَ بِهِ وَصَلَ إلَيَ . (۱)
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خداوند متعال ، در آسمان هفتم، فرشته اى گماشته است كه به آن ، «داعى» مى گويند و چون ماه رجب فرا رسد ، آن فرشته ، هر شبِ آن ماه را تا صبح، ندا مى دهد : «خوشا بر ذاكران، خوشا بر طاعت كنندگان!» .
خداوند متعال نيز مى فرمايد : «من ، همنشين كسى هستم كه با من ، همنشين باشد و مطيع كسى هستم كه اطاعتم كند و آمرزنده كسى هستم كه از من ، آمرزش بخواهد . ماه، ماه من است و بنده، بنده من و رحمت، رحمت من. هر كه مرا در اين ماه بخوانَد ، پاسخش مى گويم و هر كه از من [چيزى ]بخواهد، عطايش مى كنم و هر كه از من هدايت جويد ، راه نمايش باشم . اين ماه را رشته اى بين خودم و بندگانم قرار داده ام. هر كس به اين رشته (ريسمان) چنگ زند، به من مى رسد» .
( الإقبال : ج ۳ ص ۱۷۴ ، بحار الأنوار : ج ۹۸ ص ۳۷۷ ح ۱)
۲- رسول اللّه صلى الله عليه و آله : إنَّ اللّهَ ـ تَبارَكَ وتَعالَى ـ اختارَ مِن كُلِّ شَيءٍ أربَعَةً : اِختارَ مِنَ المَلائِكَةِ جَبرَئيلَ وميكائيلَ وإسرافيلَ ومَلَكَ المَوتِ عليهم السلام. وَاختارَ مِنَ الأَنبِياءِ أربَعَةً لِلسَّيفِ: إبراهيمُ وداودُ وموسى وأنَا. وَاختارَ مِنَ البُيوتاتِ أربَعَةً ، فَقالَ : « إِنَّ اللَّهَ اصْطَفَى ءَادَمَ وَنُوحًا وَءَالَ إِبْرَ هِيمَ وَءَالَ عِمْرَ نَ عَلَى الْعَــلَمِينَ » . وَاختارَ مِنَ البُلدانِ أربَعَةً ، فَقالَ عز جل :« وَ التِّينِ وَ الزَّيْتُونِ * وَ طُورِ سِينِينَ * وَ هَـذَا الْبَلَدِ الْأَمِينِ (تین، ۱-۳)»، فَالتّينُ المَدينَةُ ، وَالزَّيتونُ بَيتُ المَقدِسِ ، وطورُ سينينَ الكوفَةُ ، وهذَا البَلَدُ الأَمينُ مَكَّةُ . وَاختارَ مِنَ النِّساءِ أربَعا : مَريَمُ وآسِيَةُ وخديجَةُ وفاطِمَةُ . وَاختارَ مِنَ الحَجِّ أربَعَةً : الثَّجُّ وَالعَجُّ وَالإِحرامُ وَالطَّوافُ ، فَأَمَّا الثَّجُّ فَالنَّحرُ ، وَالعَجُّ ضَجيجُ النّاسِ بِالتَّلبِيَةِ . وَاختارَ مِنَ الأَشهُرِ أربَعَةً : رَجَبٌ وشَوّالٌ وذُو القَعدَةِ وذُو الحِجَّةِ . وَاختارَ مِنَ الأَيّامِ أربَعَةً : يَومُ الجُمُعَةِ ويَومُ التَّروِيَةِ ويَومُ عَرَفَةَ ويَومُ النَّحرِ . (۲)
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : خداوند متعال، از ميان هر چيزى، چهار [ نمونه] را برگزيد:
از ميان فرشتگان، جبرئيل و ميكائيل و اسرافيل و عزرائيل عليهم السلامرا برگزيد .
و از ميان پيامبران، چهار نفر را براى شمشير و جهاد برگزيد: ابراهيم و داوود و موسى و من .
و از ميان خاندان ها، چهار خاندان را برگزيد و فرمود: «خداوند، آدم و نوح و خاندان ابراهيم و خاندان عمران را بر جهانيان برگزيد» .
و از ميان شهرها، چهار شهر را برگزيد و فرمود: «سوگند به انجير و زيتون * و طور سينا * و اين شهر امن» . «انجير»، مدينه است . «زيتون»، بيت المقدس است . «طور سينا»، كوفه است و «اين شهر امن»، مكّه است .
و از ميان زنان، چهار بانو را برگزيد: مريم، آسيه، خديجه و فاطمه .
و از ميان [ اعمال] حج، چهار عمل را برگزيد: ثج، عَج، احرام و طواف . ثج، قربانى است و عج، زمزمه لبّيك مردم .
و از ميان ماه ها، چهار ماه را برگزيد: رجب، شوّال، ذى قعده و ذى حجّه .
و از ميان روزها، چهار روز را برگزيد: روز جمعه، روز تَرويَه (هشتم ذى حجّه)، روز عَرَفه و روز قربانى .
( الخصال : ۲۲۵ / ۵۸، معاني الأخبار : ۳۶۵ / ۱، روضة الواعظين : ۴۴۴ وليس فيه «للسيف» ، بحار الأنوار : ۶۰ / ۲۰۵ / ۲)
۳- بحار الأنوار : كانَ رسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله إذا جاءَ شَهرُ رَجبٍ جَمَعَ المسلمِينَ حَولَهُ و قامَ فيهِم خَطيبا ......... ثمّ قال: أيّها المسلمونَ، قد أظَلَّكُم شَهرٌ عظيمٌ مُبارَكٌ ، و هو شَهرُ الأصَبِّ ، يَصُبُّ فيهِ الرحمَةَ عَلى مَن عَبَدَهُ إلاّ عَبدا مُشرِكا أو مُظهِرَ بِدعَةٍ في الإسلامِ .
چون ماه رجب فرا مى رسيد، رسول خدا صلى الله عليه و آله مسلمانان را دور خود جمع مى كرد و براى ايشان خطبه مى خواند . . . و مى فرمود : اى مسلمانان! ماه بزرگ و مباركى بر شما سايه افكنده است ، اين ماه ، ماه فرو ريزنده است . خداوند در اين ماه رحمت خود را بر بندگانش فرو مى ريزد ، مگر آن كه بنده اى مشرك باشد يا پديد آورنده بدعتى در اسلام .
( بحار الأنوار : ۹۷ / ۴۷ /۳۳ . ميزان الحكمه ۴ - جلد ۴ صفحه : ۳۹۷)
۴- عنه صلى الله عليه و آله : رَجَبٌ شَهرُ اللّهِ الأَصَمُّ ، المُنيرُ ، الَّذي افتَرَضَهُ اللّهُ عز و جل لِنَفسِهِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : رجب، ماه اَصَمّ و درخشان خداست ؛ ماهى كه خداوند، آن را براى خود ، واجب ساخته است.
( دانشنامه قرآن و حديث ۱۲ - جلد ۱۲ صفحه : ۵۰۰)
۵- عنه صلى الله عليه و آله : سُمِّيَ شَهرُ رجَبٍ شَهرَ اللّهِ الأصَبَّ لأنّ الرحمَةَ على اُمَّتِي تُصَبُّ صبّا فيهِ ، ويقالُ الأصَمُّ لأ نّهُ نُهِيَ فيهِ عن قِتالِ المُشركينَ وهُو مِن الشُّهورِ الحُرُمِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : رجب را «ماه ريزانِ خدا» ناميده اند ؛ چون در اين ماه ، رحمت بر امّت من ، به شدّت فرو مى بارد . به آن ماه اَصَم نيز گفته مى شود ؛ زيرا در اين ماه، كه از ماه هاى حرام است، از جنگ با مشركان ، نهى شده است .
( بحار الأنوار : ج ۹۷ ص ۳۹ ح ۲۴)
۶- رسول اللّه صلى الله عليه و آله : ألا إنَّ رَجَبًا شَهرُ اللّهِ الأَصَمُّ ، وهُوَ شَهرٌ عَظيمٌ ، وإنَّما سُمِّيَ الأَصَمَّ لِأَنَّهُ لا يُقارِنُهُ شَهرٌ مِنَ الشُّهورِ عِندَ اللّهِ عز و جلحُرمَةً وفَضلاً ، وكانَ أهلُ الجاهِلِيَّةِ يُعَظِّمونَهُ في جاهِلِيَّتِها ، فَلَمّا جاءَ الإِسلامُ لَم يَزدَد إلاّ تَعظيمًا وفَضلاً
پيامبر صلى الله عليه و آله : بدانيد كه رجب، ماه سنگين خداست و آن، ماهى بزرگ است و بدان جهت، ماه رجب را «اصمّ» ناميده اند؛ زيرا هيچ ماهى در احترام و فضيلتْ به پايه اش نرسد . مردمان جاهلى، اين ماه را بزرگ مى شمردند ؛ پس هنگامى كه اسلام آمد، بر عظمت و فضيلت آن افزود .
( فضائل الأشهر الثلاثة : ۲۴ / ۱۲ ، ثواب الأعمال : ۷۸ / ۴)
۷- الإمام الكاظم عليه السلام ـ مِن دُعائِهِ في عَمَلِ أوَّلِ لَيلَةٍ مِن رَجَبٍ وهُوَ ساجِدٌ بَعدَ فَراغِهِ مِن صَلاةِ اللَّيلِ ـ : اللّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وآلِهِ الأَئِمَّةِ يَنابيعِ الحِكمَةِ ، واُولِي النِّعمَةِ ، ومَعادِنِ العِصمَةِ ، وَاعصِمني بِهِم مِن كُلِّ سوءٍ ، ولا تَأخُذني عَلى غِرَّةٍ ولا غَفلَةٍ ، ولا تَجعَل عَواقِبَ أعمالي حَسرَةً ، وَارضَ عَنّي فَإِنَّ مَغفِرَتَكَ لِلظّالِمينَ وأنَا مِنَ الظّالِمينَ ، اللّهُمَّ اغفِر لي ما لا يَضُرُّكَ ، وأعطِني ما لا يَنقُصُكَ ، فَإِنَّكَ الوَسيعُ رَحمَتُهُ ، البَديعُ حِكمَتُهُ .
امام كاظم عليه السلام ـ از دعاى ايشان در اعمال نخستين شب ماه رجب و در سجده پس از اقامه نماز شب ـ : بار خدايا! بر محمّد و خاندان او، [يعنى] امامان ، چشمه هاى حكمت و صاحبان نعمت و معدن هاى عصمت، درود فرست و به حقّ خاندان آنان ، مرا از هر بدى و گزندى نگه دار، و بى خبر و غافلگير ، بر من متاز، و عاقبت كارهايم را مايه دريغ و افسوس من ، قرار مده و از من خشنود باش، كه آمرزش تو براى ستمكاران [ـِ بر خويش] است و من هم از ستمكارانم.
بار خدايا! مرا بيامرز ، كه آمرزيدن من ، به تو زيانى نمى رساند ، و به من عطا كن ، كه عطا كردن ، از تو چيزى نمى كاهد؛ زيرا تو كسى هستى كه رحمتش بى انتهاست و حكمتش نو [و بى مانند] است.
( الإقبال : ج ۳ ص ۱۸۷ كلاهما عن عليّ بن حديد ، بحار الأنوار : ج ۹۸ ص ۳۸۱ ح ۲)
۸- الإمام الكاظم عليه السلام : رَجَبٌ نَهرٌ فِي الجَنَّةِ ، أَشَدُّ بَياضا مِنَ اللَّبَنِ وَأَحلَى مِنَ العَسَلِ ، مَن صامَ يَوما مِن رَجَبٍ سَقاهُ اللّهُ مِن ذَلِكَ النَّهرِ .
امام كاظم عليه السلام : رجب ، نهرى است در بهشت كه سفيدتر از شير و شيرين تر از عسل است . هر كس يك روز از ماه رجب را روزه بگيرد ، خداوند از آن نهر به او مى نوشانَد.
( من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۹۲ ح ۱۸۲۱ ، المقنعة : ص ۳۷۲)
۹- الإمام عليّ عليه السلام : شَهرُ رَمَضانَ شَهرُاللّهِ، وشَعبانُ شَهرُ رَسولِ اللّهِ صلى الله عليه و آله، ورَجَبٌ شَهري.
امام على عليه السلام : رمضان ، ماه خداست؛ شعبان ، ماه پيامبر خداست و رجب ، ماه من است .
( المقنعة : ۳۷۳ ، مسارّ الشيعة : ۵۶ ، مصباح المتهجّد : ۷۹۷ . ماه خدا (۱) - جلد ۱ صفحه : ۴۰)
۱۰- رسول اللّه صلى الله عليه و آله : رَجَبٌ شَهرُ اللّهِ الأَصَبُّ ، يَصُبُّ اللّهُ فيهِ الرَّحمَةَ عَلى عِبادِهِ ، وشَهرُ شَعبانَ تَنشَعِبُ فيهِ الخَيراتُ . وفي أوَّلِ لَيلَةٍ مِن شَهرِ رَمَضانَ تُغَلُّ المَرَدَةُ مِنَ الشَّياطينِ ، ويُغفَرُ في كُلِّ لَيلَةٍ سَبعينَ ألفا ، فَإِذا كانَ في لَيلَةِ القَدرِ غَفَرَ اللّهُ بِمِثلِ ما غَفَرَ في رَجَبٍ وشَعبانَ وشَهرِ رَمَضانَ إلى ذلِكَ اليَومِ ، إلّا رَجُلٌ بَينَهُ وبَينَ أخيهِ شَحناءُ ، فَيَقولُ اللّهُ عز و جل : أنظِروا هؤُلاءِ حَتّى يَصطَلِحوا .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : رجب ، ماه ريزش [رحمت] خداست و در آن ، رحمت خدا بر بندگانش فرو مى ريزد ، و در ماه شعبان ، خيرات ، منشعب مى شوند . در نخستين شب ماه رمضان ، شياطينِ سركش به بند كشيده مى شوند و هر شب ، هفتاد هزار نفر آمرزيده مى شوند . پس چون شب قدر شود ، خداوند ، به همان اندازه كه در رجب و شعبان و ماه رمضان تا آن روز آمرزيده است ، مى آمرزد ، مگر كسى را كه ميان او و برادرش دشمنى باشد و خداوند متعال مى فرمايد : «[آمرزشِ ]اينان را به تأخير اندازيد تا با هم آشتى كنند» .
( بحار الأنوار : ج ۹۷ ص ۳۶ ح ۱۶)
۱۱- رسول اللّه صلى الله عليه و آله : سُمِّيَ شَهرُ رَجَبٍ شَهرَ اللّهِ الأَصَبَّ ؛ لِأَنَّ الرَّحمَةَ عَلى اُمَّتي تُصَبُّ صَبّا فيهِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : رجب ، ماه خدا ، را «أصَبّ (پر ريزش تر)» ناميده اند؛ چرا كه در اين ماه، بر امّتم [از سوى پروردگار] ، رحمت فراوان ، فرو مى ريزد .
( بحار الأنوار : ج ۹۷ ص ۳۹ ح ۲۴)
۱۲- الإمام الكاظم عليه السلام : رَجَبٌ شَهرٌ عَظيمٌ ، يُضاعِفُ اللّهُ فيهِ الحَسَناتِ ويَمحو فيهِ السَّيِّئاتِ .
امام كاظم عليه السلام : رجب، ماه بزرگى است. خداوند در اين ماه، حسنات را مى افزايد و گناهان را مى زدايد.
( من لا يحضره الفقيه : ج ۲ ص ۹۲ ح ۱۸۲۲)
۱۳- عنه صلى الله عليه و آله : رَجَبٌ شَهرٌ عَظيمٌ تُضاعَفُ فيهِ الحَسَناتُ ما لا تُضاعَفُ في غَيرِهِ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : رجب، ماه بزرگى است. حسنات ، در آن [ ، به گونه اى ]افزوده مى شوند كه در غير آن، چنان افزوده نمى شوند.
( الأمالي للشجري : ج ۱ ص ۲۵۸ عن عائشة . دانشنامه قرآن و حديث ۱۲ - جلد ۱۲ صفحه : ۵۰۲)
۱۴- شعب الإيمان عن أنس : كانَ النَّبِيُ صلى الله عليه و آله إذا دَخَلَ رَجَبٌ قالَ : اللّهُمَّ بارِك لَنا في رَجَبٍ وشَعبانَ ، وبَلِّغنا رَمَضانَ .
شعب الإيمان ـ به نقل از انس ـ : هرگاه ماه رجب وارد مى شد ، پيامبر صلى الله عليه و آلهمى فرمود : «خدايا! رجب و شعبان را بر ما مبارك كن و ما را به رمضان برسان!».
( بحار الأنوار : ۹۸ / ۳۷۶ / ۱)
۱۵- عنه صلى الله عليه و آله : خِيَرَةُ اللّهِ مِنَ الشُّهورِ شَهرُ رَجَبٍ ، وهُوَ شَهرُ اللّهِ ، مَن عَظَّمَ شَهرَ رَجَبٍ فَقَد عَظَّمَ أمرَ اللّهِ ، ومَن عَظَّمَ أمرَ اللّهِ أدخَلَهُ جَنّاتِ النَّعيمِ ، وأَوجَبَ لَهُ رِضوانَهُ الأَكبَرَ .
پيامبر خدا صلى الله عليه و آله : ماه رجب، ماه برگزيده خدا از ميان ماه هاست و آن، ماه خداست . هر كس ماه رجب را بزرگ بدارد، فرمان خدا را بزرگ داشته است و هر كه فرمان خدا را بزرگ بدارد ، [خدا] او را وارد بهشت هاى پُرنعمت مى كند و رضايت بزرگ ترِ خويش را براى او واجب مى سازد.
( كنزالعمّال : ج ۱۲ ص ۳۲۳ ح ۳۵۲۱۷ . دانشنامه قرآن و حديث ۱۲ - جلد ۱۲ صفحه : ۵۰۰)
۱۶- النوادر للراوندي عن ابن عبّاس : كانَ رَسولُ اللّهِ صلى الله عليه و آله إذا جاءَ شَهرُ رَجَبٍ جَمَعَ المُسلِمينَ حَولَهُ وقامَ فيهِم خَطيبا ، فَحَمِدَ اللّهَ وأثنى عَلَيهِ ، وذَكَرَ مَن كانَ قَبلَهُ مِنَ الأَنبِياءِ عليهم السلام فَصَلّى عَلَيهِم ، ثُمَّ قالَ : أيُّهَا المُسلِمونَ ، قَد أظَلَّكُم شَهرٌ عَظيمٌ مُبارَكٌ ، وهُوَ شَهرُ الأَصَبِّ ، يُصَبُّ فيهِ الرَّحمَةُ عَلى مَن عَبَدَهُ إلّا عَبدا مُشرِكا ، أو مُظهِرَ بِدعَةٍ فِي الإِسلامِ .
النوادر ، راوندى ـ به نقل از ابن عبّاس ـ : ماه رجب كه فرا رسيد ، پيامبر خدا صلى الله عليه و آله مسلمانان را دور خود جمع كرد و ميان آنان به سخنرانى پرداخت. او خدا را حمد و ثنا گفت و از پيامبران پيشين ، ياد كرد و بر آنان درود فرستاد . سپس فرمود : «اى مسلمانان! ماه بزرگ و مباركى بر شما سايه افكنده است و آن، ماهى سرشار از رحمت است. در اين ماه، رحمت بر كسى فرو مى ريزد كه او را بندگى كند، نه بر بنده مشرك و نه بر كسى كه در اسلام، بدعت گذار است».
( بحار الأنوار : ج ۹۷ ص ۴۷ ح ۳۳)
۱۷- الإمام الكاظم عليه السلام : كانَ عَلِيُّ بنُ أبي طالِبٍ عليه السلام يَقولُ : يُعجِبُني أن يُفَرِّغَ الرَّجُلُ نَفسَهُ فِي السَّنَةِ أربَعَ لَيالٍ : لَيلَةَ الفِطرِ ، ولَيلَةَ الأَضحى ، ولَيلَةَ النِّصفِ مِن شَعبانَ ، وأوَّلَ لَيلَةٍ مِن رَجَبٍ .
امام كاظم عليه السلام : على بن ابى طالب عليه السلام مى فرمود : «خوش دارم كه مرد ، در سال ، چهار شبِ خودش را وقف عبادت كند : شب عيد فطر ، شب عيد قربان ، شب نيمه شعبان و شب اوّل ماه رجب».
( بحار الأنوار : ج ۹۱ ص ۱۲۳ ح ۱۲)