استادراهنما:  سرکار خانم طوبي شاكري گلپايگاني

استادمشاور: حجت الاسلام و المسلمین احد حسيني

محقق: حکیمه ایزدی (۲۹/۶/۹۵)

چکیده

حق حریم خصوصی یکی از حقوق مسلم انسان ها در تعاملات اجتماعی ایشان با دیگران می باشد. گرچه این اصطلاح برای اولین بار در مجمع غربی مطرح شده است ، لکن مبانی آن را به وضوح می توان در تاریخ اسلام مشاهده نمود و این دین را از حامیان حقیقی حریم خصوصی شمرد . تحقیق حاضر در صدد است که با بیان مبانی فقهی حریم خصوصی ، زوایا و موارد قلمرو آن را تبیین نماید و نقش حکومت اسلامی در جهت حفظ یا مداخله در این حوزه را مشخص سازد. یکی از مهمترین مبانی حریم خصوصی قاعده تسلیط و عدم ولایت اشخاص نسبت به یکدیگر است . این قاعده و اصل از قواعد اولیه شمرده می شود که در مقام تعارض با قواعد ثانوی و حکومتی مقید و محدود می شود. فقها عنصر مصلحت را از مهمترین مبانی قواعد حکومتی و ثانوی بر شمرده اند و بر اساس آن ، در موارد تزاحم احکام با هم ، مرجع تشخیص مصلحت ، با رعایت قاعده اهم و مهم ، مصلحت اهم را بر مهم مقدم می دارد. بنابر این گرچه حفظ حریم خصوصی در اسلام با ملاک مصلحت فرد ، مورد توجه قرار گرفته است . اما در جایی که حفظ این مصلحت موجب نابودی مصالح اهم دیگر در حوزه اجتماع شود ؛ از آن صرف نظر نموده و مصالح حکومت و نظام مقدم می شود. لذا متصدی امر حکومت که همان فقیه جامع الشرائط است ، با تشخیص مصالح اهم و تطبیق آن بر موارد ، می تواند در حریم خصوصی افراد وارد شود که این ورود گاه به صلاح خود فرد است و گاه به مصلحت عموم افراد جامعه .

 کلیدواژه ها: حکم حکومتی ، حریم خصوصی ، مصلحت ، قواعد فقهی ، قاعده تسلیط.