استادراهنما:حجت الاسلام والمسلمین احمد دياني

استادمشاور: حجت الاسلام والمسلمین محمود خالقي

محقق: نرگس کریم زاده(۹/۱۰/۹۳)

چکیده

 ائمه معصومین(علیهم السلام)به عنوان راسخان در علم، رسالت تبلیغ، ترویج، تبیین و تفسیر آیات قرآن کریم را برعهده داشتند. و در مراحل مختلف زندگی پربارشان همواره در تبلیغ فرهنگ اسلامی که ریشه در قرآن دارد، تلاش می نمودند. امام سجاد-علیه السلام- نیز از این قاعده مستثنی نیست ضمن آنکه با توجه به شرایط حاکم بر زمان خویش به ارائه آموزه های اسلامی و قرآنی در قالب دعا و نیایش پرداختند. قرآن کریم کتابی قطعی الصدور از جانب خداوند بزرگ، دانا و حکیمِ صادق است که بر قلب پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه وآله وسلم) نازل شده، یکی از معجزات ایشان می باشد، ثقل اکبر است و به عنوان ریشه و اصل روایات و کلام معصومین که ثقل اصغر می باشند، تبیان و هدایتگر مردمان در تمامی اعصار و قرون است. از آنجا که تاکنون مستندات قرآنی کلام امام سجاد-علیه السلام-  در دعای عرفه ایشان مورد ارزیابی قرار نگرفته است این رساله عهده دار بررسی فراز اول تا انتهای فراز شصت و پنجمِ بلندترین دعای صحیفه سجادیه با عنوان دعای عرفه است که به ترتیب حاوی مضامین خداشناسی، حمد وثنای  الهی، درود و صلوات بر پیامبر و اهل بیت ایشان ، امام شناسی و شیعه شناسی می باشد. تحقیق پیش رو با مراجعه به کتب لغت، استفاده از ترجمه و شروح صحیفه سجادیه پیام های هر فراز از دعای عرفه را استخراج و با عرضه به قرآن کریم مستندات قرآنی مربوط به آن را ارائه  می نماید، پیام های این دعای شریف به سه دسته تقسیم می شوند: برخی از عبارات صحیفه دقیقاً مطابق با عبارات قرآنی هستند مانند(الحمد ...)، محتوای بعضی عبارت ها از آیات قرآنی استخراج و به آن مستند گردید (القدیم ...) و کلیات مطلب برخی دیگر از عبارت ها در قرآن کریم یافت شد ولی مستند قرآنی برای جزئیات و تفصیلی مطالب مشاهده نشد (مبحث امامت ...). در بررسی به عمل آمده، مجموعاً هفتاد درصد عبارات دعا، دارای مستند قرآنی است. امید است که پژوهشگران با تعمق و دقت نظر هرچه بیشتر در آیات قرآن کریم به مستندات بیشتری دست یابند.

کلیدواژه ها: قرآن کریم ،صحیفه سجادیه، امام سجاد –علیه السلام-، دعای عرفه امام سجاد.