استادراهنما: سرکار خانم معصومه مظاهري

استادمشاور: حجت الاسلام و المسلمین احد حسيني

محقق: اعظم غیبی (۲۲/۹/۹۴)

چکیده

 مفهوم وصف یکی از اقسام مفهوم مخالف و به معناي انتفاء حکم موصوف، به هنگام انتفاء و وصف و عدم بقاء حکم موصوف، با جایگزین شدن وصف دیگر است. این مفهوم در استنباط احکام شرعی و فروعات فقهی جایگاه مهمی دارد. بحث در حجیت این مفهوم موجب شکل گیری سه دیدگاه برجسته شده است. اصولیون بر این نظرند که هر کجا بتوان ثابت نمود که وصف، علت تامه و انحصاري حکم بوده و حکم طرف ربط منطوق نیز طبیعی و سنخ حکم است، نه شخص حکم، وصف مفهوم خواهد داشت و نیز در جایی که قرینه­اي بر مفهوم داري وصف وجود داشته باشد، وصف مفهوم فی­الجمله­ای خواهد داشت و در این اختلافی نیست. در بررسی مفهوم وصف در ابواب مختلف فقهی، در زمینه احکام فقهی بانوان، به کاربردهایی از این مفهوم روبرو شدیم. این مسأله بیانگر این است که اگر چه غالب اصولیون براي وصف، مفهومی قائل نیستند، برخی از آنان در پاره­اي از استنباطهاي فقهی خود، پایبند نظرات اصولی خویش نبوده و از این مفهوم استفاده نموده­اند.

 کلیدواژه ها: حجیت، مفهوم وصف، موضوع، حکم، قید، احکام فقهی بانوان.