استادراهنما: حجت الاسلام والمسلمین سيد احمد فقيهي

استادمشاور: سرکارخانم طوبي شاكري

محقق:قمراحمدی(۳۰/۱/۹۴)

چکیده

اعتلاء وکمال انسانی مستلزم مجاهدت های بی بدیل وخستگی نا پذیر با هواهای نفسانی و با ابعاد ظلمانی وجود، و قوای شهوانی وحیوانی و در یک عبارت تطهیر نفس از وسوسه های شیطانی است. از سوی دیگر تخلق به اخلاق الهی و تلبس به صفات کمالیه وجمالیه الهی همچون سعه وجودی، عفو، غفران، ایثار، رحمت ، صبر ، رضا ، و مانند آن فرازی دیگر از این مجاهدت های دائمی انسان تا رسیدن به ابدیت، عبودیت و ثبات در اعتلاء و کمال است.محقق دراین پژوهش کوشیده است تا ازاخلاق( اخلاق تعليم و تربیت واخلاق عرفاني)به عنوان  بنيادي ترين اصل هر فرهنگ، که در آن به بن مايه  بايد و نبايد ،خوب و  بد، و  شايست و ناشايست توجه کند. ونیم نگاهی  به انسان که  با طي مراحل نباتي وحيواني به نفس ناطقه نايل شده و قواي حيواني او تحت تسخير این نفس قرار گرفته و نهايتاً قابليت فيض اكمل يافته و مي تواند از ما قبل قبول و در مادون اثر گذارد ،کرده است.   سپس درمورد نزول تدریجی وتبین واسرار وحکمت های نزول گام به گام با بهره گیری از آیه های قرآن به دو حکمت درباره  پیامبر وچند حکمت درباره قرآن و مردم ارائه شده است از انجا که شناخت سوره های مکی مدنی و شأن نزول آیات کمک شایانی به درامر تربیت انسان  براساس سیر نزول  دارد  به مسأله اهمیت،جایگاه ونقش مکی مدنی وشأن نزول أرحد نیاز این پژوهش پرداخته شده است.  هم چنین منظور از  سير و سلوك در پژوهش حاضر، این است كه عارف خود را مقيد به اموري ويژه كند و با انجام اعمال و رفتارهايي خود را به هدف برساند. در اسلام، عرفا سيروسلوك هاي متفاوتي را ارائه كرده اند، از جمله : چله نشيني و طي كردن منازل صدگانه .  اما با توجه به اينكه این پژوهش وسعت بیان دستورات اخلاقی که درآیات قرآن براساس سیر نزول تدریجی  مطرح شده و همچنین مراحل و منازلی که  علمای سیر وسلوک  بیان کرده اند ، ندارد . فقط به بیان پنج مرحله ازآن مراحل پرداخته است وسپس آن را باسیر نزول تدریجی آِیات تربیتی اخلاقی قرآنَ و سیر وسلوک  سائر الی الله تطبیق داده است.

  کلید واژه ها: اخلاق، آیات اخلاقی، سیر و سلوک، انسان، ترتیب نزول.