♦ شباهت حضرت علی اکبر علیه السلام به پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم

اسناد شباهت: 

شباهت حضرت علی اکبر(علیه السلام)  به رسول خدا(ص) را نباید تنها یک شباهت موروثی صرف دانست بلکه این شباهت فضیلتی بزرگ برای ایشان و حتی مادر بزرگوارشان است. سید جوانان بنی هاشم در دشت کربلا به اوج مقامات انسانی رسیده بود تا جایی که شاید بتوان مقام ایشان را تا نزدیکی مقام امامت دانست.

۱- بر مبنای آیه شریفه «انا اعطیناک الکوثر»(۱) نسل مقدس رسول اکرم(ص) از حضرت صدیقه طاهره (علیه السلام) است. چرا که مفسران شیعه کوثر را ذریه پیامبراکرم(ص) معنا کرده اند. روشن است در سلسله نسل ها برخی خصوصیات و ویژگی های جسمی، اخلاقی و روحی از آبا و اجداد به فرزندان شان به ارث می رسد. این سنت الهی در ذریه رسول اکرم(ص) نیز جاری است. البته مادران و پدرانی که نسل های بعدی را تشکیل می دهند نیز در این امر نقش بسزایی دارند و چه بسا زنان و مردان پاکی که به نکاح ناصالحان در آمده و این ممکن است به انحراف نسل آنها منجر شود و از آن سو نیز ممکن است همین امر سبب نورانیت جمعی دیگر باشد

۲ـ در میان ذریه پیامبراکرم(ص) با توجه به آیه شریفه «لاینال عهدی الظالمین»(۲) و بر مبنای عبارت دعای وارث  «اشهد انک کنت نُورَاً فِى الاَصْلابِ الشَامِخَه وَ الاَرْحامِ المُطَهَره»  کسانی هستند که از اجداد طاهر خود نور به ارث برده اند و هم وارث شمایل شده اند و هم وارث فضایل. ائمه اطهار و حضرات معصومین علیهم السلام مصداق اتم و اکمل این سخن و وارث علم و حلم و عصمت و ولایت انبیای گرامی هستند..

۳ـ در روایت از حضرت رسول خدا(ص) آمده است:  «قَائِمُ أَهْلِ بَیْتِى وَ مَهْدِى أُمتِى أَشْبَهُ الناسِ بِى فِى شَمَائِلِهِ وَ أَقْوَالِهِ وَ أَفْعَالِهِ؛  قائم اهل بیت من و مهدی امتم شبیه ترین مردم به من است در شمایل و گفتار و کردار.»(۳)

و در جایی دیگر می فرمایند:  «الْمَهْدِى مِنْ وُلْدِى اسْمُهُ اسْمِى وَ کنْیَتُهُ کنْیَتِى أَشْبَهُ الناسِ بِى خَلْقاً وَ خُلْقاًخَلْقاً وَ خُلْقاً؛  مهدی از فرزندان من است، اسمش اسم من و کنیه اش کنیه من و شبیه ترین مردم به من است از نظر خلقت و اخلاق.»(۴)

در صحرای کربلا نیز حضرت اباعبدالله(علیه السلام)  هنگامی که حضرت علی اکبر(علیه السلام)  عزم میدان نبرد کرد، فرمودند:

«اللهُم اشْهَدْ عَلَى هَوُلاءِ الْقَوْمِ فَقَدْ بَرَزَ إِلَیْهِمْ غُلامُ أَشْبَهُ الناسِ خَلْقاً وَ خُلُقاً وَ مَنْطِقاً بِرَسُولِک کنا إِذَا اشْتَقْنَا إِلَى نَبِیک نَظَرْنَا إِلَى وَجْهِهِ؛  خدایا شاهد باش بر این قوم که برای شان نمایان ساختم جوانی را که شبیه ترین مردم است به رسول تو که هرگاه مشتاق زیارت نبی خدا می شدیم به او نگاه می کردیم.»(۵)

بر مبنای این دو روایت شریفه شباهت حضرت علی اکبر(ع)  به رسول خدا(ص)  را نباید تنها یک شباهت موروثی صرف دانست بلکه این شباهت فضیلتی بزرگ برای ایشان و حتی مادر بزرگوارشان است. سیدجوانان بنی هاشم در دشت کربلا به اوج مقامات انسانی رسیده بود تا جایی که شاید بتوان مقام ایشان را تا نزدیکی مقام امامت دانست.  همین مقام والای ایشان است که می توان او را مطلقاً و بی قید الگوی جوانان دانست.

۴- در روایت شریفه از حضرت امیرالمومنین(ع)  آمده است:  «أشبه الناس بأنبیاء الله أقولهم للحق و أصبرهم علی العمل به؛ شبیه ترین مردم به انبیا حق گوترین و صابرترین آنها در عمل است.»

و نیز مروی است:  «الناسُ بِأُمَرَائِهِمْ أَشْبَهُ مِنْهُمْ بِآبَائِهِمْ؛  مردم به امیران شان شبیه ترند تا به پدرانشان!»

*غرض این که جوان امروز می تواند حضرت علی اکبر(علیه السلام)  را با همان خصوصیاتی که در کلام پدر بزرگوارشان بود الگو قرار دهد و با حرکت در مدار حق و صبر و کسب معرفت خود را شبیه انبیا و اولیا کند. اگر کسی امیر و الگوی خود را درست انتخاب کند در «شباهت» به او خواهد کوشید و رفتار و گفتار خود را منطبق با او خواهد کرد.

♦ سه شباهت علی اکبر(علیه السلام)  به پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم)

گرچه ظاهراً در تاریخ به تفصیل ویژگی سیرت و صورت حضرت علی اکبر(علیه السلام)  بیان نشده است اما همین جمله کوتاه سه شباهت علی اکبر(علیه السلام)  به پیامبر اکرم(ص) را بیان می کند.

اول؛ شباهت اخلاقی است. آن چه از این روایت استفاده می شود این است که حضرت علی اکبر‌(ع) اخلاقی بسیار نیکو و پسندیده داشت و در این نیک خُلقی به پیامبر اکرم(ص) که قرآن خُلق آن حضرت را تحسین می کند، شباهت داشت. می دانیم که قرآن کریم از حُسن اخلاق پیامبراکرم(ص) با تجلیل و تحسین یاد می کند و می فرماید:  وَاِنِّک لَعَلی خُلُقٍ عَظیمٍ (قلم/۴) و بر اثر همین حسن خلق و نوع برخورد پیامبر اکرم(ص) با مردم بود که اسلام با سرعت چشمگیری گسترش یافت. با این اوصاف، اخلاق حضرت علی اکبر (ع)  شباهت کامل به پیامبر اکرم(ص) داشت که امام حسین(علیه السلام)  آن را بیان می کنند.

دوم؛ شباهت ظاهری و جسمانی است که با عبارت «خَلقاً» در روایت به آن اشاره شده است. بنابر توصیف امام حسین(ع) ، حضرت علی اکبر(ع)  از نظر چهره و شمایل نیز به پیامبر اکرم(ص) شباهت کامل داشت، این شباهت بین اصحاب پیامبر اکرم (ص) هم که آن جناب را دیده بودند، معروفیت داشت و تمام بنی هاشم و اصحاب پیامبر(ص) وقتی دلتنگ پیامبر اکرم(ص) می شدند به زیارت حضرت علی اکبر(ع)  می رفتند.

اما سومین شباهت، شباهت حضرت علی اکبر(علیه السلام)  به پیامبر اکرم(ص) در سخن گفتن و گفتار بود. چنان که مسلم است، پیامبر اکرم(ص) بیانی بسیار زیبا و فصیح داشتند و بسیار روشن و واضح سخن می گفتند و خوش بیان، خوش لحن و خوش صدا بودند.

از این رو حضرت علی اکبر(علیه السلام)  این خصوصیات را از جدش رسول خدا(ص) به ارث برده بود و کاملاً شبیه آن حضرت سخن می گفته.

پی نوشت:

۱ ـ سوره کوثر، آیه ۱

 ۲- سوره بقره، آیه ۱۲۴

۳ ـ بحار الانوار، مجلسی، محمدباقر، ج ۳۶، ص ۲۸۳

۴ ـ همان، ص ۳۰۹

۵ ـ همان، ص ۴۲