چکیده: ایجاد عقد نکاح صحیح با کلیه شرایط معتبر شرعی و قانونی بین زن و مرد، حقوق و وظایفی میان زوجین به وجود می آورد که رعایت آن ها در ثبات و استحکام نظام خانواده تأثیر اساسی دارد. بخشی از این حقوق و تکالیف مربوط به امور مالی و بخشی دیگر به امور غیرمالی و حمایت های امنیتی و حیثیتی مربوط می شود. در حقوق اسلام راجع به تقسیم وظایف زوجین تفاوت هایی برخاسته از طبیعت جنسیتی دیده می شود که در نظام قانون گذاری کاملاً مستند بر مبنای خاص هستند و قابلیت توجیه عقلایی دارند. این پایان نامه از طریق بررسی منابع فقهی و حقوقی به تحقیق درباره حقوق و تکالیفی پرداخته که شریعت در احکامی از فقه امامیه و قانون گذار در مواردی از قانون مدنی برای زن و شوهر تعبیه کرده است. اثر حاضر گامی است در جهت شناساندن حقوق و تکالیف زوجین به آن ها زیرا خانواده کانونی است که اگر هر یک از اعضا حقوق و تکالیف خود را شناخته و به رعایت آن ها قیام کنند از بسیاری بحران های اجتماعی جلوگیری می شود. ازجمله بحث هایی که در این تحقیق آمده، عبارت است از: بررسی مفهوم حق و تکلیف و رابطه میان آن ها؛ مواردی از حقوق و تکالیف مشترک زوجین؛ مهریه و نفقه و اجرت المثل و قسم به عنوان حقوق اختصاصی زوجه؛ ریاست، تمکین و طلاق و نظارت بر رفت وآمد و خروج زوجه از منزل و کشور و تعیین مسکن به عنوان حقوق اختصاصی زوج؛ برخی تکالیف شرعی و عرفی زوجین و دقت در متون فقهی و قانون مدنی در موارد فوق. از مجموع آنچه گفته شد به دست می آید که دین مبین اسلام نظام معاشرتی ویژه ای در روابط مردان و زنان در نهاد خانواده تشریع کرده است. قانون مدنی ایران نیز که مبتنی بر فقه امامیه است زوجین را دارای حقوق و تکالیفی دانسته و هر یک را به رعایت آن ها ملزم نموده است.