استادراهنما: سرکار خانم طوبي شاكري گلپايگاني

استادمشاور: حجت الاسلام و المسلمین علي محمد حسين زاده

محقق: عطیه السادات یزدیخواه (۷/۱۲/۹۵)

چکیده

 زهد به معنای بی­رغبتی و دل نبستن به ظاهر دنیا، برای بدست آوردن خشنودی خداست. به عبارت دیگر، زهد این است که زاهد دنیا را به قلب خود اراده نکند و با جوارح خود، مگر به مقدار ضرورت آن را ترک کند. بنابراین جایگاه زهد فقط در قلب انسان نیست، بلکه آثاری در خارج از وجود آدمی همراه دارد.

این آثار در شیوه و سبک زندگی انسان در ارتباطات چهار­گانه­اش جریان می­یابد و نتایج گران­بهایی چود ابراز همدردی با محرومان، ایثار، رویش علم و حکمت و.... را به همراه می­آورد. آن چه مهم است که در این مقام انسان نسبت به آن تلاش کند، بالا بردن سطح آگاهی خود از موانع زهدورزی است؛ چرا که این موانع از قبیل حب جاه، حب مال و حب دنیا در نفس آدمی آراسته می­شوند و انسان را محروم از پدیدار شدن زهد در گوهره­ی وجودیش می­کند. قناعت به ملکه نفسانی گفته می­شود که به موجب آن انسان به نیاز خود از اموال رضایت می­دهد. این صفت پسندیده نیز به مانند زهد، ثمرات گران­بهایی در سبک زندگی به همراه دارد. برای بهره­بردن از آثار ارزشمند زهد و قناعت باید آنها را در وجودمان نهادینه سازیم و به این منظور باید دست به دامان آیات قرآن در روایات شویم. آنچه در این نوشتار در مورد زهد و قناعت به عنوان بیانی نو مطرح می­شود توجه به بعد اقتصادی زهد و قناعت است؛ آن چنان که در متون اسلامی ما اخلاق و اقتصاد در کنار هم بیان شده­اند. نگاه اقتصادی به زهد و قناعت سبب تمایز این نوشتار از نوشته­های دیگر شده است و هجمه­ی دشمنان به بعد اقتصادی جامعه و تأکیدات مقام معظم رهبری، امام خامنه­ای ضرورت پرداختن به این بحث را ایجاب نمود. امید است که این نوشتار راه­گشای برخی از مشکلات اقتصادی قرار گیرد.

 کلیدواژه ها: زهد، قناعت، اقتصاد، آیات، روایات.