«الإمامة في أهم الكتب الكلامية و عقيدة الشيعة الإمامية»، به قلم آية اللّه سيد على حسينى ميلانى از عالمان معاصر به نگارش درآمده که در ۵۲۶ صفحه براى بار نخست در سال ۱۴۱۳ق۱۳۷۲/ش توسط «منشورات الشريف الرضى»، قم، منتشر شده است  و تاکنون به چاپ سوم خود رسیده است.

مؤلف در این اثر، با رویکردی کلامی- انتقادی، به بررسى موضوع «امامت» از خلال برخى از مهمترين آثار كلامى اهل سنت نظير «شرح المواقف» جرجانى، «المواقف» قاضى عضدالدين الايجى، «شرح المقاصد» سعد تفتازانى و غيره پرداخته که در این راستا، به تحقيق دربارۀ برخى احاديثى كه اهل سنت بدان‌ها در كتاب‌هاى خويش بر موضوع امامت مورد نظر خود استناد مى‌كنند،اختصاص يافته است و در این باره، ديدگاه شيعه اماميه اثناعشريه را بيان كرده است.

ساختار و محتوا:

– مقدمه:

کتاب مشتمل بر مقدمه ای است که مؤلف در ضمن چند بخش مختصر ولی بسیار مفید، مباحث ارزنده ای را به رشته تحریر در آورده است. این بخش ها عبارتند از:

حرکت علمی در قرون هفتم و هشتم

​مؤلف این دو قرن را این گونه توصیف می کند:

قرون هفت و هشت هجری را باید از حیث تطور و رشد علمی، دو قرن ممتاز و بی نظیر در تاریخ اسلامی دانست. در این دو قرن به واسطه تحولات سیاسی و اجتماعی، جامعه اسلامی شاهد حرکت علمی وسیعی در علوم و فنون مختلف بود .

علم کلام هم از این رشد و حرکت بی نسیب نماند و این تحولات باعث تشکیل سه مدرسه و اندیشه فکری شد که هر چند نظرات و عقاید متفاوت بین این مدارس باعث بروز اختلافاتی شد ولی خود علتی شد برای رشد تالیفات و مناظرات کلامی که در پرتو آن شاهد رشد علماء بزرگی در این شرایط می باشیم. این مدارس سه گانه عبارتند از:

مدرسه طوسی در عراق- مدرسه ایجی در ایران- مدرسه ابن تیمیه در شام

​در هر بخش مؤلف ضمن اشاره به زندگی نامه، تألیفات و شاگردان هر کدام از اشخاص فوق، توضیح مختصری پیرامون شرایط آن دوره و طرز تفکر هر مدرسه ای می دهد.

​علم کلام

مؤلف در بخش دیگری از مقدمه کتاب توضیح مختصری پیرامون علم کلام و تعریف آن ارائه می دهد.

امامت

بخش دیگر مقدمه شامل مباحثی چون تعریف امامت، جایگاه و مصداق امام بعد از نبی و دیگر مباحث مهم در مسئله امامت که مؤلف به اختصار آن ها را بیان می کند تا خواننده نگاهی کلی از مباحث مهم امات در ذهن داشته باشد.

پس از ذکر این مقدمات، مؤلف توضیح مختصری راجع به کتاب و امتیازات آن و همچنین روشش در طرح مباحث و پاسخ به اشکالات می دهد و در نهایت توضیحی در مورد هر یک از کتب ارائه می دهد.

– عناوين اصلى كتاب عبارتند از:

۱-«الطرائف على شرح المواقف»؛ عنوان تعليقاتى است كه مؤلف محترم بر مبحث امامت «شرح المواقف» سيد شريف جرجانى نگاشته است. از اصول دين بودن امامت، تعريف امامت، وجوب نصب امام، شرائط امامت، روش تعيين امام، امام بلافصل بعد از پيامبر، داستان فدك، عصمت فاطمه زهرا(س)، مطاعن ابوبكر، بررسى نصوص بر امامت على(ع) نظير حديث غدير، حديث منزلت و...؛ از جمله موضوعاتى است كه در اين بخش مورد بررسى واقع شده و ديدگاه شارح مواقف دربارۀ آن ردّ و ابطال مى‌گردد.

۲-«المراصد على شرح المقاصد» نيز عنوان تعليقاتى است كه مؤلف بر مبحث امامت «شرح المقاصد»، سعد تفتازانى نگاشته است. در اين بخش به عناوينى همچون:تعريف امامت، از اصول دين بودن امامت، روش ثبوت امامت و عناوينى مشابه عناوين موجود در «الطرائف على شرح المواقف» پرداخته شده و ديدگاه شارح مقاصد مورد نقد و بررسى واقع شده است.

۳-«رسالة في تحقيق خبر صلاة ابى‌بكر»؛ به بررسى و نقد حديثى كه محدثان اهل سنت دربارۀ چگونگى نماز ابوبكر به جاى پيامبر اكرم(ص) نقل كرده‌اند، مى‌پردازد. بر اساس اين حديث پيامبر(ص) در مرض وفات خود به ابوبكر فرمان دادند كه به عنوان امام جماعت براى مسلمانان نماز بخواند و خود آن حضرت با ساير مسلمانان به ابوبكر اقتدا نمودند. مؤلف اين حديث را از چند جهت شايسته تحقيق و بررسى دانسته است:

اولا از آن جهت كه وابسته به احوالات و سيره پيامبر(ص) است.

ثانيا از آن جهت كه قائلين به خلافت ابوبكر، بدان استناد مى‌كنند و ثالثا در احكام شرعى و مسائل اعتقادى از آن بهره مى‌گيرند. مؤلف علاوه بر نقد اسانيد حديث مذكور، اصل قضيه را بنا به دلايلى كذب محض مى‌خواند.

۴-«رسالة في تحقيق حديث الاقتداء بالشيخين» نيز رساله‌اى است كه به نقد و بررسى حديثى مى‌پردازد كه اهل سنت از پيامبر اكرم(ص) دربارۀ اقتدا به دو خليفۀ اول، روايت كرده‌اند.

براساس اين روايت، مسلمانان را بعد از خود به اقتدا به اين دو امر فرموده‌اند. بررسى اين حديث از آن جهت حائز اهميت است كه علماى اهل سنت در كتاب‌هاى عقايد و در بحث امامت اين حديث را از قوى‌ترين دلايل بر امامت ابوبكر و عمر پس از رسول خدا(ص) دانسته‌اند؛ اما آيا به راستى اين حديث صحيح است؟ مؤلف در پاسخ به اين پرسش به بررسى و نقد اين حديث پرداخته و تحقيق خود را در سه بخش تنظيم نموده است.

۵-«رسالة في المتعتين» مؤلف در اين رساله به نقد و بررسى احاديثى مى‌پردازد كه اهل سنت از پيامبر(ص) مبنى بر تحريم متعۀ زنان و متعۀ حج نقل كرده‌اند.

۶-«رسالة في تحقيق سند حديث: سيد كهول اهل الجنّة» به نقد و بررسى سند حديثى اختصاص يافته كه اهل سنت در باب فضائل خليفه اول و دوم نقل كرده‌اند.

۷-«رسالة في حديث: اصحابى كالنجوم» كه به نقد و بررسى حديث مذكور از جهت سند و دلالت پرداخته و مؤلف كلمات بزرگان اهل سنت را دربارۀ اين ضعف حديث نقل كرده است.

جهت دانلود و مشاهده کتاب کلیک کنید

منبع: متن کتاب- سایت معظم له