زیارت جامعه کبیره، معروفترین زیارت به یادگار مانده از دهمین نور ولایت و امامت، امام هادی علیه‌السلام است که بیانگر مقامات والا و ویژگیهای ممتاز ائمه طاهرین علیهم‌السلام بوده و زمینه ساز معرفت برتر و بیانگر آداب حضور به پیشگاه آن مقربان درگاه احدیت می باشد.
درک معارف عمیق این زیارتنامه، نیازمند شرح و تفسیر ژرف نگرانه است تا حقیقت مقامات آن بزرگواران، میزان اثرگذاری ذوات مقدس و چگونگی بهره مندی از ولایت ائمه طاهرین روشن گردد.
استاد ارجمند و مفسر بزرگ، حضرت آیت الله جوادی آملی با نگاه فلسفی و تفسیری خویش به شیوه توصیفی و با بهره گیری از آیات قرآن و روایات اهل بیت (ع) در اثر خویش به نام« ادب فنای مقربان » با ذکر فراز به فراز این زیرات پرفیض و معنا، به توضیح و تفسیر زیارت جامعه كبیره پرداخته اند.
ادب فنای مقربان، کتابی است که با زبان فارسی به شرح زیارت جامعهٔ کبیره می‌پردازد. این مجموعه برگرفته از مباحث گفتاری آیت الله عبدالله جوادی آملی است که در حدود سال‌های ۱۳۷۲ و ۱۳۷۳ بیان داشته است که از حدود سال ۱۳۷۵، به همت برخی از شاگردان و با نظارت ایشان، پیاده‌سازی و تدوین یافته و به نشر اسراء رسیده است.
تاکنون نُه جلد از این کتاب به چاپ رسیده است که آماده‌سازی جلدهای نه‌گانهٔ این اثر برای انتشار با تحقیق محمد صفایی، مجید حیدری‌فر، احسان ابراهیمی و قنبرعلی صمدی و ویرایش حسین شفیعی، محمد ربیع میرزایی، سعید بندعلی، احسان ابراهیمی، غلامحسین عرفانی و حمزه محمدزاده همراه بوده است.
کتاب ادب فنای مقربان در این مجموعه علاوه بر بیان موضوعات مختلف امام‌شناسی به شکلی دائرةالمعارف وار و جامع، جواب اشکال‌های مطرح در این‌گونه مباحث ارائه شده است. پاسخ به ایراداتی بر ضرورت امامعلیه السلام، جایگاه امامعلیه السلام و ویژگیهای امامعلیه السلام، برخی از این موارد است.
اجمال عناوین مجلدات این اثر گرانمایه به قرار ذیل می باشد:
جلد اول: حکمت زیارت، سلام تحیتی الهی، مراد از بیت نبوت، معنای جایگاه رسالت، میزبانان ملائک، امتیاز انبیا بر دیگران، سرچشمه‌های رحمت، گنجینه‌های علم، همراهی علم و حلم، سفره‌داران کرامت، رهبران الهی جامعه، ولی‌نعمت‌های نظام هستی، پیشوایان نور و... .
جلد دوم: صاحبان عقل کامل، بهترین پناه‌گاه، میراثداران فضایل، الگوهای برتر، حجت‌های الهی، ریشهٔ برتری ائمه، معادن حکمت، عالمان اسرار، حاملان کتاب الهی، عالی‌ترین تحیّات، فراخوانان به سوی خدا، راهنمایان به رضایت پروردگار، بندگان خالص، ریشهٔ محبت، جایگاه توحید، آشکارکنندگان فرمان‌های الهی، جایگاه عبودیت و... .
جلد سوم: پیشوایان صالح، اقسام ولایت، مدافعان حمایتگر، هادیان به ذکر، فرمانروایان دینی، برگزیدگان الهی، مخزن علوم الهی، حجت‌های الهی، انوار هدایت، مظاهر برهان، شهادت راستین بر یگانگی خدا، آیین پایدار، عبودیت پایگاه رسالت، پیامد شهادت به کمالات، هدایت‌شدگان الهی، گسترهٔ معنای عصمت، پیشوایان کریم، نزدیک‌تر شدن به خدا و... .
جلد چهارم: تحلیل عقلی قدرت الهی، هدایت عزت‌آفرین، جانشینان الهی، یاوران دین حق، مراتب سرّ، گنجینه‌های علم الهی، امنای حکمت، ترجمان وحی، پایه‌های یکتاپرستی، گواهی اعمال در معاد، علم‌های طریق عبودیت و... .
جلد پنجم: بر بلندای عصمت، محتوا و مفهوم آیهٔ تطهیر، عصمت و اختیار، بزرگ‌دارندگان جلال الهی، تمجید کرم الهی، ملازمان یاد خدا، وفاداران به پیمان الهی، فرمانبرداران فروتن، ناصحان همیشگی، روشنگران راه رستگاری، فداکاری برای کسب رضای خدا، پیشگامان صبر و... .
جلد ششم: زیارت معصومان، برپادارندگان نماز، تفاوت اقامهٔ نماز با خواندن آن، پرداخت‌کنندگان زکات، مقارنت نماز و زکات، نظارت همگانی (امر به معروف و نهی از منکر)، برترین جهادگران، پاسداران شریعت، صیرورت انسان یا سلوک معنوی، زیارت جامعه و توهم غلو، زمامداران حق، میراثداران کمالات انبیا، داوران پایانی، آیات الهی در اختیار ائمه و... .
جلد هفتم: چیستی ولایت و عداوت الهی، روش‌ها و آسیب‌های ولایتمداری، ولایت و عداوت امامان، برکات ولایت امامان، مفهوم و حقیقت محبت، تلازم محبت‌الله با محبت معصومان، چیستی و اقسام اعتصام، پیوند اعتصام به اهل بیت با اعتصام خدا، چیستی و گونه‌های صراط، معنای شهید، مظلومیت و شهادت حضرت زهرا، چیستی و گونه‌های شفاعت، شافعان، شبهات شفاعت، معنا و حقیقت رحمت و... .
جلد هشتم: چیستی‌شناسی ممکنات، چگونگی دلالت آیه بر ذوالآیه، دلالت مظهر بر ظاهر متعالی، دلالت متحرک منفعل بر محرک فعال، گونه‌شناسی آیات عالم، چرایی اطلاق آیه بر اهل بیت، آیت بودن امامان معصوم، آیت الاهی بودن حضرت زهرا، علی آیت کبرای الاهی، آیت مُنتَظَر بودن حضرت حجت، راز مخزون بودن آیت کبری و... .
جلد نهم: مقدمه، واژه‌پژوهی، یگانگی و پاکی ارواح و نور و طینت امامان معصوم، جلوه‌های نور الهی، حضور نوری امامان در عرش، تابشگاه فرشی انوار عرشی، چیستی و چندگونگی منت، چیستی و چندگونگی جعل، چیستی و چندگونگی اذن الاهی، چیستی و چندگونگی رفعت، چیستی و چندگونگی ذکر الاهی، گونه‌های صلوات، چگونگی صلوات، چرایی صلوات، پیوند صلوات با ولایت امامان، برکات صلوات و دوستی امامان، اعتقاد ازلی به برتری امامان، پیمان دیرین شیعه با ولایت امامان، تعریف عظمت امامان به ملک و ملکوت، مقامات برتر امامان معصوم، خدا شناسانندهٔ خاصان جلیل‌القدر، چیستی و گونه‌شناسی تفدیه، چرایی بیان تفدیه از سوی امامان، گسترهٔ تفدیه.
منبع: nashresra.ir
esra.ir