«پرزیدنت؛ آکتور سینما» به مدت۷۵ دقیقه، نام مستند بلندی است که به آخرین روابط سیاسی میان ایالات متحده آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی میپردازد.
مستند «پرزیدنت؛ آکتور سینما» به کارگردانی و نویسندگی محمدرضا بورونی، تهیهکننده گی محمد باریکلو و تدوینگری محسن آقایی، توسط مرکز مستند سفیرفیلم و به تهیه کنندگی سازمان هنری رسانهای اوج، تولید شده و در دسترس مخاطبان قرار گرفته است.
مستندی جالب در ارتباط با فروپاشی شوروی که بررسی تاریخچه مذاکرات گورباچف رهبر شوروی سابق و با ریگان رئیس جمهور وقت آمریکا میپردازد. گورباچف معتقد بود تا زمانی که تنش های شوروی با کشورهای غربی و به خصوص آمریکا ادامه داشته باشد، رسیدن به یک اقتصاد موفق ناممکن است، به همین دلیل اولویت عالی خود را تنش زدایی و برقراری رابطه و مذاکره با آمریکایی ها قرار داد. مذاکراتی که در نهایت نه تنها فایدهای برای خروج شوروی از بحرانهای اقتصادی و اجتماعی نداشت بلکه این کشور بزرگ را در کام فروپاشی و تجزیه فرو برد.
اولین نکته جالب این مستند مربوط به شباهت تاریخی وقایع روایت شده در این مستند با اتفاقات روز کشورمان است. وقایعی که یک بار برای کشور بزرگی همچون شوروی که در دوره خود یکی از ابرقدرتهای جهان محسوب میشد به وقوع پیوسته و در طی این سالها روندی مشابه آن در کشور ما دیده میشود که بدون شک تماشای این مستند میتواند تلنگری برای همه مردم از جمله مسئولان و مدیران تصمیمگیرنده در سطح کلان کشور باشد.
این مستند علاوه بر محتوای جالب توجهی که دارد به لحاظ ظرافتهای فنی و تکنیکی نیز اثر قابل قبولی است؛ این ظرافت از انتخاب عنوان اثر که به نقش بازی کردنهای ریگان رئیسجمهور وقت آمریکا که زمانی بازیگر هالیوود بوده آغاز میشود و در سایر بخشهای مستند به ویژه در تدوین آن به خوبی خود را نشان میدهد. موضعی که در افزایش جذابیت اثر به شدت موثر بوده است.
در خلاصه داستان این مستند که سعی دارد داستان یک پیروزی بدون جنگ را روایت کند، آمده است:
«شوروی، حسرت، آشوب، تنش با دنیا. مردی می آید تا کشوری بزرگ را با دنیا آشتی دهد...افراطیها اجازه خواهند داد؟»
کارگردان این اثر محمدرضا بورونی است که در دانشگاه صنعتی اصفهان، مهندسی مواد خوانده است و مستند پریزیدنت آکتور اولین اثر وی می باشد؛ مستند " ماهواره" که در مرحله نگارش فیلنامه است نیز دیگر اثر این مستنندساز جوان انقلابی است.
این کارگردان جوان در باب انگیزه خلق این اثر بیان می دارد که:" وقتی رهبر انقلاب بحث نفوذ را مطرح کردند مطالعاتم شروع شد. در تحقیقاتم یک کلید واژه دائما تکرار میشد:«مثل شوروی». این چیزی بود که اندیشکدههای غربی میگفتند. اندیشکده «رند» گزارشی کار کرده بود که چگونه باید بین مسلمانان میانهرو یا همان سکولارها شبکه سازی شود، یک بخش مهم این گزارش، تجربه شوروی بود."
" مارگارت تاچر، نخستوزیر بریتانیا در مورد روی کار آمدن گورباچف میگوید که ما گورباچف را شناسایی کردیم زیرا او متفاوت فکر میکرد. تاچر میگوید ما او را شناسایی کردیم که روی کار بیاید. حالا چطور شد که او آمد؟ بعد از درگذشت دو، سه رهبر قبل از گورباچف، فشار شدید اقتصادی و امنیتی به جامعه شوروی آوردند. ریگان هم از نظر نظامی تهدیدها را بیشتر کرد و هم از نظر اقتصادی تحریمها را شدیدتر کرد. اقتصاد شوروی بهشدت ضربه خورد و هیات حاکمه (پولیت بورو) به این نتیجه رسید که باید بتواند با آمریکا تعامل کند. همین اتفاق درباره ایران هم افتاد. آشفتگیهای اقتصادی و تحریمهای ارزی باعث شد که معادلات سیاستمداران تغییر کند. خود اوباما در جایی میگوید که اگر تحریمها نبود، قطعا اصلاحطلبان بالا نمیآمدند."
محمدمهدی جعفریان تهیه کننده این اثر نیز می گوید:" مسالهای که باعث شد به سمت ساخت مستندی با موضوع شوروی برویم، صرفنظر از علاقهمندیای که به این حوزه داشتیم، اسناد زیادی بود که در این حیطه مطالعه کردیم. از سال ۲۰۰۶ آمریکا با مسائلی پیچیده در مورد ایران مواجه شد مثل اینکه ایران تنها کشوری در منطقه بود که در پازل آمریکا خوب بازی نمیکرد و قواعد بازی را در کشورهای دیگر هم بههم میزد و درعین حال مخالفترین کشور آمریکا در منطقه نیز بود. از سال ۲۰۰۶ برنامهریزیهایی برای تغییر در ایران انجام شد که به نتیجه نرسید و در نتیجه در دوران بوش راهبرد آمریکا در مواجهه با ایران عوض شد ولی راهبرد جدید از زمان اوباما اجرایی شد. آنها میگفتند به جای تغییر و براندازی باید به سمت راهبردهای نرمتر برویم.
دو کلید واژه در این زمینه وجود داشت. هر اندیشکده آمریکایی را که بررسی کردیم بر دو الگوی رفتاری تاکید داشتند. اول، الگوی مقابله آمریکا با چین و دیگری با شوروی است. تاکید اندیشکدههای آمریکایی بر استفاده از راهبرد رویارویی با شوروی بیشتر بود. آنها میگفتند که برای رام کردن ایران و نیز برای تبدیل شدن به یک بازیگر نرمالتر باید از تجربه شوروی استفاده کنیم. بررسی تجربه رویارویی آمریکا با شوروی دغدغه ما برای مستند «پرزیدنت، آکتور سینما» شد. شباهتهای زیادی بین الگوی رفتاری آمریکا با شوروی و الگوی رفتاری آمریکا با ایران وجود دارد. شباهتهایی مثل پیام نوروزی اوباما و ریگان، دخالت آمریکاییها در سرکار آمدن گورباچف و تهدید نظامی، تحریمهای اقتصادی، کاهش قیمت نفت، تقویت افراد و رسانههای غربگرا و ترویج سبک زندگی غربی… ."