حسین غفاری در سال ۱۲۹۲ ه. ش( ۱۳۳۵ ه.ق) در روستای دهخوارقان (آذرشهر) از توابع تبریز متولد شد. در کودکی پدر خود را از دست داد و از کودکی به کشاورزی و کارگری پرداخت. با تشویق میرزا محسن غفاری از علمای ( داییاش ) از شش سالگی وارد به حوزه شد و در سال ۱۳۳۷ش برای تبلیغ دینی و امورات مذهبی به تهران مهاجرت کرد. وی در شانزده سالگی به پیشنهاد آیت الله مقدس تبریزی( از علمای سیاسی تبریز و صاحب کتاب «الدین والسیاسه توأمان» صاحب امتیاز هفته نامه «الدین والحیات») با صبیه ایشان ازدواج کرده و پنج فرزند ثمره این وصلت گردید.
نیاکان
شهید غفاری فرزند حاج عباس و از نوادگان حاج ملامحسن است. حاج ملامحسن از شخصیت‌های برجسته منطقه و روحانی عالی مقام و نجف رفته‌ای بود كه در مبارزه با استعمارگران، سر مباركش توسط روس‌ها از بدن جدا شد و شهید گردید. هفت نفر از اجداد مادری شیخ حسین غفاری در مبارزه با اجانب و بیگانگان به شهادت رسیده و مسجد حسنلوی آذرشهر مدفن و مضجع آنها و زیارتگاه اهل دل است.
تحصیلات
شهید غفاری، از شش سالگی وارد حوزه شد. دروس مقدمات حوزوی را نزد دایی خود ( میرزا محسن غفاری )خواند و برای ادامه تحصیل به قم مهاجرت کرد و از محضر اساتید فرزانه بهره جست:
- امام خمینی
- آیت الله آقا سید محمد حجت كوه‌كمره‌ای
- آیت الله العظمی سید شهاب‌الدین نجفی مرعشی
- علامه طباطبایی صاحب تفسیر المیزان
- آیت الله آقا سید احمد خوانساری
- آیت الله آقا سید محسن میرغفاری آذرشهری
- آیت الله حاج میرزا علی مقدس (مشهور به حاج مقدس آقا)
- آیت الله حاج شیخ علی پیشنماز دهخوارقانی مشهور به (توتونچیان)
- آیت الله میرزا محمدحسن منطقی دهخوارقانی و دهها استاد فرزانه دیگر
فعالیت ها
عرصه تدریس
آیت اللّه غفاری از اول طلبگی، همزمان با تحصیل علوم دینی، تدریس نیز می کرد.
تدریس ابواب الجنان و جامع عباسی و دیگر کتب فقهی و اخلاقی و قرآن در مکتب زینبیه آذرشهر
تدریس و سخنرانی در تهران و قم: مساجد الهادی و خاتم الاوصیاء- مسجد الهادی برای دانش جویان و طلاّب
عرصه سیاسی
سخنرانی و صدور اعلامیه علیه« تصویب لایحه انجمن‌های ایالتی و ولایتی»
مخالفت با رفراندوم «انقلاب سفید» مخالفت کرد.
سخنرانی‌های تندی علیه حکومت، پس از واقعه فیضیه و حمله به طلاب در نوروز ۱۳۴۲
امضای اعلامیه تحریم عید نوروز سال ۱۳۴۲ش
سخنرانی علیه قانون اصلاحات ارضی در آبان ماه سال ۱۳۴۳ه.ش
ممانعت از برگزاری مراسم شکرگذاری در مسجد خاتم الانبیاء، بمناسبت جان سالم بدربردن محمدرضا پهلوی شاه وقت ایران از واقعه تیراندازی
در زندان طاغوت
تمام دوران زندگی آیت اللّه غفاری مقارن با حکومت پهلوی و همراه با رنج و محنت بود.
آیت اللّه غفاری بارها دستگیر و زندانی شد؛ امّا دستگیری و حبس فرزندانش، همسرش و برادرش رنج او را چندبرابر می کرد. لکن همانند مولای خودش حضرت امام موسی کاظم(ع) چون کوه استوار و با صلابت ایستادگی می کرد و آنچه عوامل طاغوت و ساواک را آزار می داد روحیه مقاوم و استوار ایشان بود. بدین ترتیب حبس های شهید غفاری از سال ۱۳۴۰ آغاز و تا دی ماه ۱۳۵۳ ش ادامه داشت.
عرصه خدمات صادقانه و تلاش های خالصانه اجتماعی
شهید آیت اللّه غفاری منشأ خیرات و خدمات بسیاری در زمینه های اجتماعی بود.
احداث و تکمیل مساجد خاتم الاوصیا و الهادی، و شیخ فضل اللّه نوری در تهران
رسیدگی به محرومان و مستضعفان
برپایی مجالس بحث و گفتگو در موضوعات علمی و فقهی
در مسیر تبلیغ
آیت اللّه غفاری از بزرگمردانی است که در راه تبلیغ اسلام زحمت های فراوان تحمل کرد و بسیار کوشید.
او در طول تحصیل در قم نیز هرگاه فرصتی می یافت به روستاهاوشهرهای اطراف می رفت و به مبارزات پیگیر با استبداد و همچنین اشاعه فرهنگ غنی اسلام می پرداخت و بدین صورت اذهان پاک روستاییان را از غبار نیرنگ های رژیم مستبد شاه می زدود.
مجالس وعظ و سخنرانی او حال وهوایی دیگر داشت و چه بسیار از طبقات مختلف جامعه، مخصوصا روشنفکران مذهبی، دانشجویان و طلاب جوان دورش حلقه می زدند و از انوار دانش و تربیت وی بهره ها می بردند.
در قلمرو قلم
آیت اللّه غفاری نه تنها در جبهه مبارزه با طاغوت پیشتاز بود، بلکه در عرصه علم و تالیف آثار ارزشمند پیشتاز بود.
از جمله آثار قلمی آن بزرگوار، می توان حاشیه مفصلی بر عروة الوثقی را نام برد. نوشته ها و آثار خطی گوناگون دیگری نیز داشتند که در هجوم ساواک به منزلشان در چندین نوبت از بین رفته است. بعضی نوارهای سخنرانی و دست نوشته ها نیز از آن بزرگوار بر جای مانده است.
دستگیری و شهادت
سخنرانی‌ها و فعالیتهای سیاسی غفاری سبب دستگیری او شد.
در گزارش ساواک آمده است:
« اطلاع واصله حاکی بود که یاده شده به اتفاق فرزندش هادی غفاری در منابر مختلف مطالبی علیه مصالح کشور ایراد و ضمن سخنرانی در مساجد و شهرستان‌ها ضمن طرفداری از روحانیون مخالف دولت، اصلاحات کنونی کشور را با زمان معاویه مقایسه نموده و چنین نتیجه گرفته که در حال حاضر وضع فعلی حکومت ایران با زمان معاویه تفاوتی ننموده و احتیاج است که جوانان چون امام حسین(ع) بپاخاسته و وضع و امور کشور را بدست گیرند. بر مبنای اظهارات یاد شده نامبرده دستگیر و ضمن بازرسی از منزلش تعدادی اعلامیه مضره کشف می‌گردد که بر مبنای اوراق مکشوفه مشارالیه با صدور قرار مورخ ۱۸/۴/۵۳ شعبه ۵ بازپرسی دادستانی ارتش بازداشت و پس از رؤیت قرار به آن اعتراض ننموده است.»
غفاری در دادگاهی که برای وی در ۵ آبان ۱۳۵۳ تشکیل یافته بود، به هشت ماه زندان محکوم شد. وی در زندان براثر شدت شکنجه و فشارهای وارده در تاریخ ۶ دی۱۳۵۳ به شهادت رسید. و با حضور برخی از علما تشییع و در قبرستان وادی‌السلام قم دفن شد..
منبع: ربانی گلپایگانی، شهدای روحانیت شیعه، ج۱، ص۲۴۴.- حميد صبري آذرشهري، تلخيص از كتاب گلشن ابرار، جلد۲، صفحه ۷۵۷. مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، یاران امام به روایت اسناد ساواک، شهید آیت الله غفاری، انتشارات وزارت اطلاعات، چاپ اول، ۱۳۸۱، ص۳۹-