مستند “تروکاژ” به کارگردانی محمد هادی نعمتی به مسئله فراگیرِ “سلبریتی” و پیامد های آن، پرداخته است.

محمد هادی نعمتی تلاش کرده در قالب یک مستند آرشیوی کوتاه با مقایسه کنش ها و واکنش‌هایِ سلبریتی‌ها و ستارگان در ایران و آمریکا، زمینه‌های تمایل سلبریتی‌های ایرانی به موضع‌گیری‌های خاص سیاسی را جستجو کند. لذا در ابتدا به هالیوود و سازوکارهای نظارتش بر هنرمندانی که در دامن خودش تربیت یافته اند، می‌پردازد. سپس با بررسی فرآیندهایِ سینمای ایران در نسبت با ستارگانش، تلاش کرده تا به این سوال پاسخ دهد که “راز اظهارنظرهای رادیکالِ سیاسی هنرمندان ایرانی در سال‌های اخیر چیست؟!”

تروکاژ از اولین آثاری است که با مضمون “فرهنگ شهرگی”، آثار و پیامد هایش ساخته شده است. فرهنگی که این روزها پیوند سهمگینی با زندگی روزمره مردم خورده است.

نعمتی درباره مستند «تروکاژ» نیز بیان داشت: این مستند درباره جنگ نرم است و در آن ماجرای ویزایی که آمریکا به سلبریتی‌ها می‌دهد را بررسی کردیم. مواضعی که سلبریتی‌ها باید بگیرند تا آمریکا به آن‌ها ویزا بدهد و درد مردم نیست و خواسته آمریکا است که این‌ها ویزا بگیرند. مستند «تروکاژ» به نقش سلبریتی‌های ایرانی در جهت‌دهی به اذهان جامعه در رویدادهای گوناگون پرداخته و با مقایسه این قشر با حرفه‌ای‌های سینمای جهان به اهداف اصلی آن‌ها در مشارکت و فعالیت های سیاسی علیه نظام می‌پردازد.

وی افزود: مدتی بود می‌دیدیم برخی سلبریتی‌ها نظر‌هایی می‌دهند در صورتیکه نه سوادش را داشتند و نه به آن‌ها ربطی داشت. برای تولید این مستند بند‌های قانون ویزا را مطالعه کردیم. در بندهایش آمده که شما باید مواضعی بگیرید و در جشنواره‌هایی شرکت کنید و جایزه بگیرید که شناخته شده و بین المللی باشند و مواضعی که می‌گیرید موافق نظر ایالات متحده باشد یعنی اگر کشورتان مخالف نظر ایالات متحده بود باید نظر ایالات متحده را بگوید. هرچه بیشتر به این کار‌ها عمل کنند زودتر ویزا دریافت می‌کنند.

این کارگردان درباره این مستند آرشیوی ادامه داد: حتی حمید فرخ نژاد در بخشی از صحبت هایش که در مستند شاهدش هستیم می‌گوید من این ویزا را دارم و چنین ماجرایی را تایید کرده است. اما کسانی هم هستند که سوادش را ندارند و موضع گیری می‌کنند و آمریکا به آن‌ها سرویس می‌دهد.

وی با بیان این که ما در این مستند می خواستیم بگوئیم که سلبریتی ها در هالیوود هم ساختار ها و قوانینی دارند و برای اظهار نظرهای خود، مورد بازخواست کمپانی ها قرار می‌گیرند، گفت: در فضای داخلی سلبریتی ها می خواهند در مورد همه چیز اظهار نظر کنند و خود را در همه زمینه‌ها صاحب نظر می دانند.

نعمتی با بیان این که در مستند «تروکاژ» ما مقایسه ای بین فضای داخل کشور و خارج از کشور داشتیم، اظهار داشت: در فضای داخل کشور هر سلبریتی راجع به هر چیز اظهار نظر می‌کند و خود را نیز صاحب نظر می داند و بالاتر از آن نیز مراجعی مثل وزارت ارشاد و صدا و سیما نمی توانند بر آن‌ها نفوذ کنند.

کارگردان مستند «تروکاژ» با اشاره به فاصله میان فضای حاکم بر سلبریتی های داخلی با سلبریتی های خارجی تصریح کردند: مراجعی نظیر وزارت ارشاد و سازمان صدا و سیما که بسیاری از این سلبریتی ها را چهره کردند نمی توانند بر آن ها نظارت داشته باشند.

نعمتی با اشاره به ۵ ماه پژوهش و تولید این اثر تصریح کرد: ما در طول ساخت چند محور را مورد بررسی قرار دادیم، یکی از این محورها بحث قراردادها بود، که مقایسه‌ای بین قرارداد سلبریتی‌های داخلی و خارجی بود، مسئله دیگر فعالیت‌های اجتماعی و پس از آن فعالیت‌های مجازی و میزان جواب دهی سلبریتی‌ها به مردم و کمپانی‌ها بود.

وی با بیان این که ما بر اساس این اطلاعات شروع به جمع آوری اطلاعات و دیتاها کردیم، گفت: یادداشت و تحلیل هایی که در رسانه ها در نقد سلبریتی‌ها منتشر شده بود، مصاحبه های که در این زمینه در داخل و خارج از کشور انجام دادیم و بررسی هایی که در این زمینه انجام دادیم سبب شد تا به سناریوی اولیه برسیم و بر اساس آن ساختار مستند مشخص کنیم.
نعمتی با اشاره به نتیجه گیری کار و دلیل موضع گیری‌های برخی از سلبریتی‌ها در جشنواره ها، اظهار داشت: بسیاری از این سلبریتی ها که به دنبال دریافت اقامت E1 هستند، بر اساس بندهای ۵ گانه این مدل از اقامت باید در یکی از فستیوال‌های داخلی یا خارجی حاضر و علیه حکومت ایران صحبت کنند.

کارگردان مستند تروکاژ با اشاره دلایل ساخت این مستند گفت: ما احساس کردیم نیروهای برنامه ساز نیز تعارفی دارند با این دوستان و راحت نمی توانند حرف‌شان را بزنند چرا که می بینند این سلبریتی ها یک سری فالوور دارند که از واکنش آن ها می ترسند و ما در تحقیقات متوجه شدیم که به جز کلیپ های چند دقیقه‌ای اثری تحلیلی در نقد سلبریتی ها نداریم و همه این ها دلایل مهمی بود که سبب به این مسئله ورود کنیم.

وی با بیان این که ما برای نقد این جریان نیاز داریم تا مستندهای زیادی ساخته شود، اظهار داشت: سلبریتی ها می توانند مرجع هنری خوبی در کشور باشند اما هیچ گاه مرجع فکری و سیاسی نخواهند بود و هر کس در قالب خودش می تواند الگو باشد، مثلاً پرویز پرستویی یک بازیگر خوب برای سینماست که کار خیر هم می کند اما چه سوادی دارد که برای قوه قضائیه خط مشی تعیین می کند که بخواهد سیاست و امنیت جامعه را تحت الشعاع قرار دهد.

نعمتی در پایان با اشاره به مسائل پخش این مستند جنجالی اظهار داشت: وقتی دوستان صدا و سیما از پخش این مستند استقبال نکردند تنها جایی که به ذهنمان رسید که از مستند های آسیب شناسانه اجتماعی حمایت می کند جشنواره عمار بود و این مسئله ای بود که در سال های قبل به آن رسیده بودیم.

نعمتی در پاسخ به اینکه سلبریتی‌ها برای تهیه این مستند با شما همکاری کردند؟ گفت: نه اصلا فقط ناصر طهماسب نریتور این کار بود.

علاقه‌مندان جهت " ثبت درخواست اکران" می توانند به سایت ammaryar.ir مراجعه کنند.

منبع: tabnakjavan.com / ammaryar.ir /‎ blog.ammaryar.ir