لقب کریمه برای حضرت معصومه (س)
حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها کریمه اهل بیت علیهم السلام ، دختر امام هفتم حضرت موسی بن جعفر علیه السلام می باشد. امام موسی بن جعفر علیه السلام دختران زیادی داشته است. علمای شیعه حضرت معصومه سلام الله علیها را افضل از سایر دختران آن حضرت می دانند. به عنوان نمونه «شیخ عباس قمی» در منتهی الآمال می نویسد: «. . . بر حسب آنچه به مارسیده افضل آنها، (۱) سیده جلیله معظّمه فاطمه بنت امام موسی علیه السلام معروف به حضرت معصومه است. »(۲)
حضرت فاطمه دختر امام موسی بن جعفر علیه السلام دارای القاب زیادی می باشد. (۳) دو لقب مشهور آن حضرت «معصومه» و «کریمه اهل بیت» می باشد. در رابطه با لقب «کریمه اهل بیت» در کتاب «در حریم حضرت معصومه سلام الله علیها » اینگونه آمده است که: «در ایام محبوس بودن پدر بزرگوارش. حضرت موسی بن جعفر علیه السلام و در روزگار مسافرت برادرش حضرت رضا علیه السلام ، در دفاع از حریم ولایت و پاسداری از خط امامت، آنچنان نقش مؤثری ایفا نمود که به «شفیعه روز محشر» و «کریمه اهل بیت پیامبر» اشتهار یافت. »(۴) و در کتاب «فروغی از کوثر»، ذیل عنوان «کریمه اهل بیت» آمده است که: «اولیاء الهی منشاء کرامات و عنایاتی بوده اند که آثار یک عمر اخلاص و وارستگی آنهاست. از دیر زمان، آستانِ قدس فاطمی منشاء هزاران کرامت و عنایت ربّانی بوده است. . . »(۵)
امّا به نظر می رسد، شهرت این لقب برای حضرت معصومه سلام الله علیها به واسطه رؤیای صادقه ای است که از مرحوم آیت الله سیدمحمود مرعشی نجفی (ره) نقل شده است. داستان به این صورت است که: «مرحوم سیدمحمود مرعشی نجفی متوفای ۱۳۲۸ ه بسیار علاقه مند بود که به هر طریقی شده، محل قبر شریف حضرت صدیقه طاهر سلام الله علیها را بدست آورد، برای این مقصود، ختم مجرّبی انتخاب کرده، چهل شب به آن مداومت نمود تا شاید خداوند به طریقی او را از محل قبر شریف حضرت زهرا سلام الله علیها آگاه فرماید. شب چهلم بعد از انجام ختم و توسل فراوان استراحت کرده در عالم رؤیا به محضر مقدس حضرت باقر یا حضر صادق علیهما السلام مشرف شد. (۶)
امام علیه السلام به ایشان فرمود: «علیک بکریمة اهل البیت» «به دامن کریمه اهل بیت چنگ بزن» ایشان به تصور اینکه منظور امام علیه السلام از «کریمه اهل بیت» حضرت زهرا سلام الله علیها است، عرضه داشت: «بلی قربانت گردم من نیز این ختم را برای همین گرفتم که محل قبر شریف آن حضرت را به صورت دقیق تر بدانم و به زیارتش مشرف شوم. امام علیه السلام فرمودند: «منظور من قبر شریف حضرت معصومه در قم است. » مرحوم آیت الله سیدمحمود مرعشی نجفی هنگامی که از خواب برخاست تصمیم گرفت که رخت سفر ببندد و به قصد زیارت حضرت معصومه سلام الله علیها رهسپار ایران شود. »(۷) این جریان در کتاب «کریمه اهل بیت» نقل شده است مؤلف بعد از نقل این جریان در پاورقی کتابش اضافه می کند که: «این داستان را مرحوم آیت الله مرعشی(۸) چندین بار در ملاقتهای اینجانب با ایشان از پدر بزرگوارشان نقل کردند و حقیر آن را بدون هیچ گونه تصرفی در اینجا آوردم. »(۹)
این داستان در کتاب «حرم فاطمیون»(۱۰) و همچنین در کتاب «حضرت معصومه، فاطمه دوم»(۱۱) با اقتباس از کتاب «کریمه اهل بیت علیهم السلام » هم نقل شده است. آقای محمدی اشتهاردی بعد از نقل این داستان می نویسد: «اقتباس، از کتاب ارزشمند «کریمه اهل بیت علیهم السلام » صفحه ۴۳-۴۵»، سپس آقای محمدی اشتهاردی ادامه می دهد «ماجرای فوق را مرحوم آیت الله سید شهاب الدین مرعشی به طور مکرر برای افراد مختلف نقل کرده است. یکی از شاگردان آیت الله نجفی می گفت: ایشان در درس خود می فرمود: علت آمدن من به قم، همین مطلب بود. »(۱۲) و در مورد رؤیای مذکور ایشان می نویسد: «با توجه به اینکه مرجع تقلیدی این رؤیا را از پدر مجتهدش نقل می کند و خواب دیدن امام معصوم علیه السلام ، دلیل بر صدق آن خواب است. »(۱۳)
در پایان می توان نتیجه گرفت که شهرت لقب «کریمه اهل بیت» برای حضرت فاطمه سلام الله علیها بعد از رؤیای صادقه ای است که مرحوم آیت الله سیدمحمود مرعشی نجفی آن را نقل کرده است. انشاءالله خداوند توفیق زیارت، همراه با معرفت این بانوی بزرگوار را به همه عاشقان عنایت فرماید.
پی نوشت:
۱- دختران امام موسی بن جعفر علیه السلام .
۲- قمی، عباس، منتهی الامال، قم، انتشارات هجرت، چاپ پنجم، ۱۴۱۲ ه، ج۲، ص ۴۳۰.
۳- در کتاب «انوار المشعشعین» به غیر از دو لقب «معصومه» و «کریمه اهل بیت» ده لقب دیگر در زیارتنامه ای، برای حضرت معصومه سلام الله علیها نقل شده است. مراجعه شود به کتاب: مهدی پور، علی اکبر، کریمه اهل بیت، قم، نشر حاذق، چاپ اول، ۱۳۷۴، به نقل از انوار المشعشعین، ج ۱، ص ۲۱۱-
۴- مهدی پور، علی اکبر، در حریم حضرت معصومه سلام الله علیها ، انتشارات رسالت، چاپ دوم، ۱۴۱۷ ه، ص ۱۱-
۵- محمدبیگی، الیاس، فروغی از کوثر، قم، انتشارات زائر، چاپ دوم، ۱۳۷۹، ص ۴۳-
۶- مؤلف می نویسد: این تردید از مرعشی نجفی است مراجعه شود به مهدی پور، علی اکبر، کریمه اهل بیت، قم، نشر حاذق، چاپ اول، ۱۳۷۴، ص ۴۳-
۷- مهدی پور، علی اکبر، کریمه اهل بیت علیها السلام ، قم، نشر حاذق، چاپ ۱، ۱۳۷۴، ص۴۳-
۸- مرعشی نجفی، سیدشهاب الدین، که در کتابخانه بی نظیرش در قم مدفون می باشد.
۹- مهدی پور، علی اکبر، پیشین، ص۴۵-
۱۰- شهاب، محمدعلی و باقری، حسن، حرم فاطمیون، قم، نشر نذیر، چاپ اول، ۱۳۸۱، ص۴۰.
۱۱- محمدی اشتهاردی، محمد، حضرت معصومه فاطمه دوم، قم، انتشارات علاقه، چاپ اول، ۱۳۷۵، ص۱۳۸-
۱۲- همان، ص۱۴۰،
۱۳- همان، ص۱۴۱