استادراهنما:حجت الاسلام والمسلمین حسن معلمی

استادمشاور: حجت الاسلام والمسلمین حبیب الله شعبانی

محقق: زهره منصوری(۱۹/۸/۹۵)

چکیده

هرمنوتیک، نام دانش یا فنی است که به مقوله فهم و تفسیر مربوط می شود.در رابطه با هرمنوتیک، دیدگاه های گوناگونی در جهان غرب مطرح شده است که می توان به سه مرحله ی رمانتیک،کلاسیک و فلسفی اشاره نمود.دوره ی نخست از نهضت اصلاحات دینی تا قرن نوزدهم و ظهورشلایرماخر است. دوره ی دوم از شلایرماخر تا هایدگر و مرحله ی سوم پس از هایدگر می باشد.تا زمان شلایرماخر محور هرمنوتیک تفسیر متون مقدس دینی بود. وی هرمنوتیک را بسط داد و قواعدی را پیشنهاد کرد که تفسیر متون مقدس را مدنظر قرار می داد. بعد از وی، توسط ویلهلم دیلتای، هرمنوتیک از قلمرو و متون مکتوب،فراتر رفت و فهم هر گونه مسأله ای که به حوزه علوم انسانی مربوط می شود را مورد توجه قرار داد و سرانجام توسط هایدگر،هرمنوتیک،رسالت گسترده تری یافت و آن عبارت است از فن و دانش فهمیدن، خواه مربوط به متون مکتوب باشد یا نباشد و خواه مربوط به پدیدارهای انسانی باشد یا حقایق  طبیعی و متافیزیکی، نکته ی قابل توجه در فرآیند تاریخی هرمنوتیک، این است که به تدریج از جازمیت و قطع گرایی در فهم و تفسیر متون و دیگر حقایق شناختاری به نسبی گرایی حرکت کرده و برخی از دیدگاه های هرمنوتیکی به صورت چالشی جدی در برابر عقاید و باورهای دینی که از جازمیت برخوردارند، به شمار می رود. از آن جا که هایدگر،از برجسته ترین هرمنوتیست های مدرن بوده و اندیشه ی وی به سرنوشت الهیات و دین پژوهی معاصر ،هم در جهان مسیحیت و هم در جهان اسلام، تأثیر گذاشته است. لذا در این پژوهش در فصل اول به واژه شناسی هرمنوتیک،تفسیر و رأی پرداخته شده و در فصل دوم مبانی هرمنوتیک فلسفی و نقد آن بیان گردیده است.از آن جا که برخی از دین پژوهان معاصر در جهان اسلام در تفسیر کتاب و سنت از اصول ومبانی هرمنوتیک غربی پیروی کرده و با اصول و مبانی هرمنوتیک اسلامی ناسازگاری دارد،در فصل سوم به هرمنوتیک و رابطه ی آن با تفسیر به رأی پرداخته شده است. روش اتخاذ شده برای این هدف از نوع کتابخانه ای است.

کلید واژه ها: هرمنوتیک، تفسیر، رأی، تفسیربه رأی.