استادراهنما:سرکارخانم طوبي شاكري

استادمشاور:حجت الاسلام والمسلمین مهراب صادق نيا

محقق: زهراکریمی

چکیده

بهترین راه شناسایی یک پدیده، مطالعه ی فراگیر و بررسی درمحملهای گوناگون است که این امر درپرتو تطبیق و مقایسه، میسر میگردد.از این رو در نوشتارحاضر به بررسی تطبیقی ابعادی چند از مهریه درادیان ابراهیمی یهودیت، مسیحیت و اسلام، پرداخته شده است. در فصل نخست، مفهوم مهریه بیان شد که هدیه ی داماد هنگام عقد به عروس است؛ سنت پرداخت مهریه یک سنت دیر پا وکهن از نظام های مختلف حقوقی خانواده در بین تمدن های پیشین بوده است. در فصل دوم، به مبانی نظری مهریه پرداخته شده است. برای کسب اطلاعات دقیق تر از جایگاه آن در ادیان، بازشناسی اساسی و زیربنایی این حق لازم آمد؛ به این شکل که چون «مهریه» حق مالی «زن» در عقد «ازدواج» است، ابتدا محورهای جایگاه زن و جایگاه ازدواج مورد بررسی تطبیقی قرار گرفتند و در سایه ی آن، جایگاه مهریه شناخته شده و نقاط  تاریک این پدیده ی امضا و تأیید شده ی ادیان، ابهام زدایی گردیدند. پس از مشخص شدن جایگاه مهریه در ادیان ابراهیمی، کمیت مهریه تحت دو قسم نظرات موافق و مخالف تعیین مهریه از جانب شارع مقدس، توسط صاحبنظران و اندیشمندان اسلامی، طرح گردید و برایند این تحلیل، به عدم تحدید و تعیین مهریه در شرع ختم شده است. بعد از شرع مقدس، نوبت به بررسی تعیین آن، توسط حکومت و قانون رسید و نتیجه ی حاصل از آن، اینکه حکومت نیز تنها در بخشی از قوانین شرع، حق تصرف دارد که حفظ  منافع و مصالح مسلمین و یا تغییر موضوع حکم، مطرح باشد. در حالیکه هیچ یک از این دو مورد، در شرایط کنونی ایجاد نشده است. ریشه یابی هایی جهت آسیب شناسی مهریه صورت گرفتند و علل ازدیاد آن و بعد، کارکردهای منفی این افزایش، رهیابی شدند و معلوم گردید عواملی چون نسیه بودن مهریه، چشم و هم چشمی، عدم توجه به فلسفه ی مهریه و ...، موجب ازدیاد روز افزون مهریه اند. در فصل سوم،  شبهه هایی که در جوامع ایرانی شایع هستند، پاسخگویی شده  و مشخص گردید شبهات،  برخواسته از کج فهمی فلسفه ی مهریه اند. در فصل آخر نیز نتایج حاصل آمده از پژوهش حاضر و پیشنهادهایی به رشته ی تحریر در آمده اند.

کلیدواژه ها: مهریه، صداق، نحلة، مسیحیت، یهودیت، اسلام، شبهه، جایگاه زن،جایگاه ازدواج، ادیان ابراهیمی، شبهات مهریه.